Anemia in Women: Symptoms, Causes, and Treatment

రక్తహీనత లేదా అనీమియా అనేది మహిళల్లో అత్యంత సాధారణంగా కనిపించే ఆరోగ్య సమస్య. భారతదేశంలో ప్రతి 5 మంది మహిళల్లో 3 మందికి ఈ సమస్య ఉందని జాతీయ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. ముఖ్యంగా గర్భవతుల్లో 52 శాతం మందికి పైగా అనీమియా ఉందని 5వ కుటుంబ ఆరోగ్య సర్వేలో తేలింది. సాధారణ మహిళల్లోనూ దాదాపు 70 శాతం మందికి రక్తహీనత కనిపించడమే దీని తీవ్రతను సూచిస్తుంది.

రక్తహీనత అంటే శరీరంలో తగినంత ఎర్ర రక్తకణాలు లేకపోవడం లేదా హీమోగ్లోబిన్ స్థాయిలు తక్కువగా ఉండడం. ఎర్ర రక్తకణాలు శరీరంలోని అన్ని అవయవాలకు ఆక్సిజన్, పోషకాలు అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. హీమోగ్లోబిన్ అనే ప్రోటీన్ ద్వారా ఆక్సిజన్ సరఫరా జరుగుతుంది. మహిళల్లో 100 మిల్లీ లీటర్ల రక్తంలో కనీసం 12 గ్రాములు హీమోగ్లోబిన్ ఉండాలి. గర్భిణీల్లో 11 గ్రాములు, బాలింతల్లో 12 గ్రాముల కన్నా తక్కువగా ఉంటే రక్తహీనతగా పరిగణిస్తారు.

మహిళల్లో రక్తహీనతకు ప్రధాన కారణాలు:

• నెలసరి సమయంలో రక్తం కోల్పోవడం
• గర్భధారణ, ప్రసవ సమయంలో అధిక రక్తనష్టం
• యుటెరైన్ ఫైబ్రాయిడ్స్ వంటి గైనకాలజికల్ సమస్యలు
• ఆహారంలో ఐరన్, ఫోలేట్, విటమిన్ B12 వంటి పోషకాల లోపం
• దీర్ఘకాలిక వ్యాధులు, జీర్ణాశయ సమస్యలు
• జన్యుపరమైన లోపాలు

రక్తహీనత లక్షణాలు:

• ముఖం, పెదవులు, కనురెప్పలు లేతగా మారడం
• కొద్దిపాటి శ్రమకే అలసట, శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది
• మైకం, బలహీనత, నీరసం
• తలనొప్పి, నిద్రలేమి, మగత, చిరాకు
• చేతులు, కాళ్లు చల్లగా ఉండటం, తిమ్మిర్లు
• ఛాతీ నొప్పి, ఆకలి తగ్గడం
• పాదాలలో నీరు చేరడం, భావోద్వేగ మార్పులు

రక్తహీనత రకాలు:

• ఐరన్ లోపం అనీమియా: అత్యంత సాధారణం. హీమోగ్లోబిన్ ఉత్పత్తికి అవసరమైన ఇనుము తక్కువగా ఉండడం వల్ల కలుగుతుంది.
• ఫోలేట్ లోపం అనీమియా: విటమిన్ B9 లోపం వల్ల ఎర్ర రక్తకణాల నిర్మాణం సరిగా జరగదు.
• విటమిన్ B12 లోపం అనీమియా: మెగాలోబ్లాస్టిక్ అనీమియాకు కారణం.
• దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల వల్ల వచ్చే అనీమియా: స్వయం ప్రతిరక్షక వ్యాధులు, జీర్ణాశయ సమస్యలు కారణం.

నివారణ, చికిత్స మార్గాలు:

• ఐరన్, ఫోలేట్, విటమిన్ B12 అధికంగా ఉండే ఆహారం తీసుకోవాలి. ఆకుకూరలు, నువ్వులు, ఖర్జూరం, బెల్లం, అటుకులు, కాలేయం వంటి పదార్థాలు మేలైనవి.
• మాంసాహారులు కాలేయం, చేపలు, మటన్ వంటి వాటిని తీసుకోవచ్చు.
• శాకాహారులు ఆకుకూరలు, పప్పులు, గింజలు, పండ్లు ఎక్కువగా తీసుకోవాలి.
• రక్తహీనత తీవ్రంగా ఉన్నవారు వైద్యుని సలహా మేరకు ఐరన్ ట్యాబ్లెట్లు, సిరప్‌లు వాడాలి. కొందరికి మలబద్దకం వంటి సైడ్ ఎఫెక్ట్స్ రావచ్చు కాబట్టి డాక్టర్ పర్యవేక్షణలోనే మందులు వాడాలి.
• అత్యంత తీవ్రమైన సందర్భాల్లో రక్త మార్పిడి అవసరమవుతుంది.
• నెలసరి సమయంలో అధిక రక్తనష్టం ఉంటే గైనకాలజిస్ట్‌ను సంప్రదించాలి.
• గర్భిణీలు, బాలింతలు తప్పనిసరిగా రక్త పరీక్షలు చేయించుకోవాలి.
• జీర్ణాశయ సమస్యలు, దీర్ఘకాలిక వ్యాధులు ఉన్నవారు ప్రత్యేక జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.

రక్తహీనతను నిర్లక్ష్యం చేస్తే శరీరంలో అన్ని అవయవాలకు ఆక్సిజన్ సరఫరా తగ్గి, గుండె, మెదడు, మూత్రపిండాలు వంటి కీలక అవయవాలు ప్రభావితమవుతాయి. గర్భిణీల్లో రక్తహీనత ఉండడం వల్ల పిండానికి పోషకాలు, ఆక్సిజన్ తక్కువగా అంది, శిశువు తక్కువ బరువుతో పుట్టే ప్రమాదం ఉంటుంది. అలాగే, ప్రసవ సమయంలో తీవ్రమైన సమస్యలు ఎదురవుతాయి.

మహిళలు నెలసరి, గర్భధారణ, ప్రసవం వంటి పరిస్థితుల్లో ఎక్కువగా రక్తాన్ని కోల్పోతారు. అలాంటి సమయంలో పోషకాహారం, వైద్య సలహా తీసుకోవడం ద్వారా రక్తహీనతను నివారించుకోవచ్చు. ఆరోగ్య పరీక్షలు, హిమోగ్లోబిన్ స్థాయిలను తరచుగా తెలుసుకోవడం, అవసరమైనప్పుడు వైద్య చికిత్స తీసుకోవడం ద్వారా రక్తహీనతను సమర్థవంతంగా నియంత్రించవచ్చు.

ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మహిళలు తమ ఆరోగ్యాన్ని నిర్లక్ష్యం చేయడం వల్ల రక్తహీనత మరింత పెరుగుతోంది. అందువల్ల మహిళలు తమ ఆరోగ్యంపై శ్రద్ధ వహించి, సరైన ఆహారం, వ్యాయామం, వైద్య పరీక్షలు చేయించుకోవడం తప్పనిసరి. రక్తహీనతను ముందుగా గుర్తించి చికిత్స తీసుకుంటే ఆరోగ్యవంతమైన జీవితం గడపవచ్చు.