ప్లేట్లెట్స్ తక్కువగా రావడం ఎంత ప్రమాదం? లక్షణాలు, నియమాలు, జాగ్రత్తలు తెలుసుకోండి

మన రక్తంలో ప్లేట్లెట్స్ (Platelets) అనే ఘనికణాలు కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. వీటిని థ్రాంబోసైట్స్ అని కూడా పిలుస్తారు. శరీరంలో పొత్తులు, చిన్న చిన్న గాయాలకు రక్తం ఆగిపోవడానికి ప్లేట్లెట్స్ అవసరమవుతాయి. సాధారణంగా ఒక వ్యక్తి రక్తంలో ప్లేట్లెట్స్ స్థాయి 1.5 లక్షల నుంచి 4 లక్షల వరకు ఉండాలి. ఇవి ఈ స్థాయికి తగ్గితే ఆరోగ్య సమస్యలు తలెత్తే ప్రమాదం ఉంది. ముఖ్యంగా ఇటీవల వైరల్ ఫీవర్లు, డెంగ్యూ, టైఫాయిడ్, మలేరియా వంటి ఇన్ఫెక్షన్ల నేపథ్యంలో ప్లేట్లెట్ కౌంట్ తక్కువగా రావడం తరచూ కనిపిస్తోంది.

ప్లేట్లెట్ స్థాయిలు తక్కువగా ఉండే పరిస్థితిని థ్రాంబోసైటోపీనియా (Thrombocytopenia) అంటారు. ఇది అకస్మాత్తుగా ఏర్పడొచ్చు లేదా కొన్ని ఆరోగ్య పరిస్థితుల వల్ల నెమ్మదిగా రావొచ్చు. ముఖ్యంగా డెంగ్యూ, మలేరియా, విరివిగా ఆన్‌టీబయాటిక్స్ వాడటం, కొన్ని ఆటోయిమ్యూన్ వ్యాధులు కూడా ప్లేట్లెట్‌ను తగ్గిస్తాయి. ప్లేట్లెట్ కౌంట్ 1 లక్ష కంటే తక్కువైతే అప్రమత్తంగా ఉండాలి. 50,000 కంటే దిగువకు వెళ్ళిపోతే తీవ్రమైన పరిస్థితిగా పరిగణించాలి. 20,000 కంటే తక్కువగా ఉంటే ఏ చిన్న గాయం వచ్చినా రక్తస్రావం జరగొచ్చు. ఇది ప్రాణాపాయ స్థాయికి చేరుకునే అవకాశం ఉంది.

ప్లేట్లెట్ తగ్గిపోయినప్పుడు కనిపించే ముఖ్య లక్షణాలు రక్తస్రావం పెరగడం, చిన్న గాయాల్లోనూ రక్తం పనికిరానంతగా పడిపోవడం, స్కిన్‌మీద ఎర్రటి చుక్కలు (Petechiae) రావడం, దంతాల నుంచి, ముక్కు నుంచి రక్తం కారడం. కొందరికి మూత్రంలో, మలంలో కూడా రక్తం వస్తుంతుంది. శరీరంలో బలహీనత, ముట్టుకుంటే నొప్పి తదితర సమస్యలు తలెత్తవచ్చు. ఒకవేళ ప్లేట్లెట్‌లు మరింత తగ్గిపోతే లోపలి అవయవాల్లో, మెదడులో కూడా రక్తస్రావం వచ్చే ప్రమాదం ఉంది.

ప్లేట్లెట్ కౌంట్ తక్కువగా ఉన్నవి గుర్తించిన వెంటనే తక్షణగా వైద్యుడిని సంప్రదించడం అత్యవసరం. వైద్యులు అవసరమనుకుంటే ప్రత్యేక రక్త పరీక్షలు చేసి కారణాన్ని తెలుసుకుంటారు. డెంగ్యూ వంటి ఇన్ఫెక్షన్లకు సరైన మద్దతు చికిత్స, వేగంగా ప్లేట్లెట్ కౌంట్ పుంజుకునేలా చికిత్స, అవసరమైతే ప్లేట్లెట్ ట్రాన్స్‌ఫ్యూజన్ కూడా చేస్తారు. రోగి డీహైడ్రేటెడ్ అయ్యే అవకాశం ఉన్నా వెంటనే ద్రవాలు ఇవ్వడం, శరీరాన్ని విశ్రాంతిపర్చడం ముఖ్యంగా ఉంటుంది.

ఈ సమయంలో ఆరోగ్యంగా ఉన్నవి రోజువారీగా ప్లేట్లెట్ స్థాయిలు తగ్గకుండా జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి. బయట నుంచి వచ్చే ఇన్ఫెక్షన్లను నివారించేందుకు శుభ్రత పాటించడం, పరిశుభ్రమైన ఆహారం తీసుకోవడం, శరీరం బలహీనంగా ఉన్నప్పుడు గాయాలకి దూరంగా ఉండడం, పొడి ప్రదేశాల్లో ఎక్కువగా తిరగకపోవడం, వేడి నీరు ఎక్కువగా తాగడం అవసరం. వీటితో పాటు విటమిన్ కె ఉన్న ఆహార పదార్థాలు (ఉదాహరణకు ఆకుకూరలు, పాలు, గర్జరికాయ) తీసుకోవచ్చు.

ప్లేట్లెట్ కౌంట్ తక్కువగా ఉన్నవారు హోంశాఖాయైన చికిత్సలు, ఆరోగ్య సలహాలు మాత్రమే ఆధారపడకుండా, సమస్య తీవ్రంగా అనిపిస్తే వెంటనే హాస్పిటల్‌కు వెళ్లాలి. ఊహాజనిత మందులు వాడటం ప్రమాదకరం. గాయమో, భారీ రక్తస్రావమో జరిగితే మొదట డాక్టర్‌ను సంప్రదించడం తప్పనిసరి. కొందరికి ప్లేట్లెట్ కౌంట్ చాలా తక్కువగా ఉన్నా కూడా స్పష్టమైన లక్షణాలు కనిపించకపోవచ్చు కాబట్టి నిర్లక్ష్యం చేయ వద్దు.

అంతేకాదు, ప్లేట్లెట్ స్థాయిలు నార్మల్‌గా ఉండేందుకు హెల్తీ ఫుడ్ తీసుకోవడం, రోగ నిరోధక శక్తిని బలోపేతం చేసుకోవడం, మాయిదైన వ్యాయామం చేయడం సహాయపడతాయి. రక్తంలో ప్లేట్లెట్ తగ్గడం చిన్న విషయం కాదు. దీన్ని చిన్నగా తీసుకోకుండా అప్రమత్తంగా ఉండటం, సాధారణ స్థాయి కంటే ప్లేట్లెట్ తగ్గితే వైద్య సలహా తీసుకోవడం వల్ల ప్రాణాపాయం నుంచి తప్పించుకోవచ్చని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.