ఈడిజిటల్ యుగంలో సోషల్ మీడియా ప్రతి ఒక్కరి జీవితంలో భాగంగా మారిపోయింది. ముఖ్యంగా యువతలో, పిల్లలలో రాత్రింబవలు రీల్స్ చూడడం అనేది సర్వసాధారణంగా మారింది. ఇన్‌స్టాగ్రామ్, ఫేస్‌బుక్‌, యూట్యూబ్ షార్ట్ వీడియోలు, రీల్ ప్లాట్‌ఫామ్స్ లో ఎన్నో గంటల సమయాన్ని పండగలా గడిపేస్తున్నారు. కేవలం వినోదం కోసమో, లేదా విరామంగా తోచినా, ఎంతసేపైనా స్క్రోలింగ్‌ చేస్తూనే ఉంటారు. అయితే ఈ అలవాటు వల్ల మన ఆరోగ్యంపై ఎన్నో ప్రతికూల ప్రభావాలు తలెత్తుతున్నాయి. వీటి ప్రభావాన్ని చాలామంది తేలికగా తీసుకుంటున్నా, వైద్య నిపుణులు మాత్రం దీని వల్ల తీవ్ర ఆరోగ్య సమస్యలు పెరుగుతున్నాయని హెచ్చరిస్తున్నారు.
అత్యధికంగా స్క్రీన్ టైమ్ పెరుగుతుండటంతో మొదటగా చూపు, కళ్ళ సంబంధిత సమస్యలు పెరుగుతున్నాయి. చక్కటి లైటింగ్ లేకుండా గదిలో కల్లునిండా ఫోన్ లేదా టాబ్లెట్ చూసే అలవాటు కనుగుణంగా దృష్టి మసకబారడం, కనురెప్పలు శ్రమ పడడం, డ్రై ఐ లాంటి సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ఈ సమస్యలు చిన్న వయస్సులోనే వచ్చే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది. కండ్లకు మితిమీరిన ఒత్తిడి ఏర్పడటం, ఇరిత్ర eyesight విషయంలో రానురాను ఇబ్బంది పెరుగుతుంది. అంతేకాదు, సెల్ ఫోన్ నుంచి వెలువడే నల్లటి కాంతి (బ్లూ లైట్) కళ్ళకు దుష్ప్రభావాలను కలిగిస్తుంది. దీనివల్ల నిద్ర గడపడం కూడా కష్టమవుతోంది.
సోషల్ మీడియా రీల్స్ ఎక్కువగా చూస్తుండటం వల్ల నిద్రపోయే సమయం ఆలస్యం అవుతుంది. ఈ పరిస్థితిని “స్క్రీన్‌టైమ్ ఇన్‌సోమ్నియా” అంటారు. అనేక పరిశోధనల్లో రాత్రిపూట జరిపే స్క్రీన్ వినియోగం మెదడులో మెలటొనిన్ స్థాయిని తగ్గిస్తుందని తేలింది. దీని వల్ల నిద్ర లేమి, అలసట, పని సామర్థ్యం పడిపోవడం, ఉదయం లేవగానే ఉల్లాసం తగ్గిపోవడం వంటి సమస్యలు ఎదురవుతాయి. ముఖ్యంగా పిల్లల్లో ఇది మరింత తీవ్రంగా ఉంటుంది. పిల్లలు పాఠశాల పనులు నిర్లక్ష్యం చేయడం, అలసటతో ఆటల్లోనూ, చదువుల్లోనూ పాడుపడులు చూపించడం వంటి వ్యతిరేక ఫలితాలు కనిపించవచ్చు.
ఇంకా, ఎక్కువగా స్క్రీన్ టైమ్ వల్ల మానసిక ఆరోగ్యంపై కొంతమేర ప్రభావం ఉంటుంది. పదేపదే ఫోన్ చూడడం, రీల్ స్క్రోలింగ్‌ కారణంగా ఉత్కంఠ, ఆందోళన, అజ్ఞాతమయిన ఒత్తిడి పెరుగుతాయి. ఇంకా ఇతరులతో తత్తరపడే సామర్థ్యం తగ్గిపోతుంది. పాజిటివ్ కొంతమంది ఫాలో చేసేవారు జీవితాన్ని అసలలా చూస్తూ తమను తాము నెగిటివ్‌గా పోల్చుకునే అవకాశం ఉంది. దీని వల్ల ఆత్మవిశ్వాసం తగ్గిపోవడం, మూడ్ స్వింగ్స్, ఒంటరి భావన పెరగడం లాంటి మానసికఉపద్రవాలు తలెత్తుతాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో డిప్రెషన్, సోషల్ ఐసోలేషన్ వంటి సీరియస్ ఇష్యూలకు కూడా దారితీస్తోంది.
దేశవ్యాప్తంగా జరిపిన అధ్యయనాల్లో, రోజుకు నాలుగు నుంచి ఆరు గంటలు రీల్స్, షార్ట్ వీడియోలు చూడడం వల్ల విద్యార్థుల్లో చదువు పై ఆసక్తి తగ్గడం, పనులకు ఆలస్యం అవ్వడం, ఇతర క్రియాశీల దైన కలాచరాలను వదిలిపెట్టడం వంటి ప్రతికూల ఫలితాలు స్పష్టంగా కనబడుతున్నాయి. చిన్న వయస్సులోనే హార్డ్‌వేర్ వినియోగం పెరిగిన వారి ఆరోగ్యంలో లెదరడి పోస్టర్లు, కంత్రమైన ఊబకాయం కూడా పెరుగుతుందని ఆరోగ్య నిపుణులు చెబుతున్నారు.
అలాగే ఒకే దిక్కుగా కూర్చుని ఫోన్ కంటికి ఇన్‌స్టెంట్ పేలచ్చుట్టేలా స్క్రీన్ చూస్తుంటే మెడ నొప్పి, చేయి నొవ్వు, తలనొప్పులు, స్పోండిలైటిస్‌లాంటి సమస్యలు వచ్చేవి. శరీర చురుకుదనం తగ్గిపోతుంది. పొట్ట ప్రాంతంలో కొవ్వు పేరుకుపోవడం, శారీరక దౌర్భల్యం రావడం వల్ల ఆపకూండా ఆహారం తీసుకోవడం, అధిక బరువు వంటి సమస్యలు తలెత్తుతాయి. మానవ సంబంధాలు, కుటుంబ సభ్యులతో మమేకత తగ్గడమే కాక, సోషల్‌మీడియా అలవాట్లు డిజిటల్ డిటాక్స్ అవసరాన్ని మరింత పెంచుతున్నాయి.
అద్భుతమైన సాంకేతిక విజ్ఞానం అయినా, దీనిని మీ ఆరోగ్యానికి ప్రమాదంగా మలచుకోకుండా నియంత్రణతో వాడాలి. రోజూ కొన్ని గంటలకు పరిమితం చేయడం, ప్రతి అరగంటకు కనీసం పదినిమిషాలు ఫోన్ పక్కన పెట్టడం, కళ్ళ వ్యాయామాలు చేయడం వంటి హెచ్చరికలు పాటించాలి. పిల్లల విషయంలో పండితుల పర్యవేక్షణ తప్పనిసరి. ఫోన్‌ను పడుకునే ముందు కనీసం గంట ముందు పక్కన పెట్టడమా, అవసరమైన పని పూర్తిచేసాకనే ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ కోసం ఉపయోగించడమా అనేవి ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోవడానికి మార్గాలు.
మొత్తం మీద ప్రకృతి సమీపంలో సమయాన్ని గడపటం, వ్యాయామం చేయడం, కుటుంబ సభ్యులతో ఆడుతూ నవ్వుతూ ఉండటం, సృజనాత్మక హాబీల్ని అభివృద్ధి చేసుకోవడం లాంటి అలవాట్లు పెంచుకోవాలి. రీల్స్ చూస్తూ ఖర్చు చేస్తున్న సమయం ఎంత పెరుగుతున్నదో పట్టించుకోవాలి. ఎందుకంటే, మితిమీరి రీల్స్ చూడడం వల్ల కేవలం మన ఆరోగ్యమే కాదు – మానవ సంబంధాలు, మన అభిరుచులు, జీవనస్థాయి అన్నీ వ్యతిరేక దిశలో జరగడం ఖాయం. ఆధునిక జీవనశైలిలో డిజిటల్ వ్యవస్థకు తగిన నియంత్రణ ఉండాలి. అప్పుడే నిజమైన ఆరోగ్య పరిరక్షణ సాధ్యం. పాజిటివ్‌గా ఉపయోగించుకుంటే ఆ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అనేక అవకాశాలు ఇస్తుంది. కాని దాని దోపిడీకి బానిస అయితే మనం క్షణంలోనే ఆరోగ్యాన్ని పోగొట్టవచ్చు. కనుక అక్టివిటీ, ఆరోగ్యానికి, వ్యక్తిత్వ అభివృద్ధికి సమతుల్య ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి.
ముగింపులో, రీల్స్, షార్ట్ వీడియోలు మితంగా వినోదాన్ని ఇచ్చినా, అవి మీద నియంత్రణ ఉండకపోతే శరీర–మనసులకు తీవ్ర హాని కలిగించడమే కాక, మంచి జీవితమే మాయం చేస్తుంది. కాబట్టి, రోజూ మనం సోషల్ మెడియా వినియోగాన్ని నియంత్రించుకుని, ఆరోగ్య పథంగా ముందు సాగాలి. అంతే తప్ప మరీ బాధ్యత లేకుండా రాత్రింబవలు రీల్స్ చూస్తే జీవితానికే ముప్పు అని గుర్తుంచుకోవాలి.
Authors
