ఉపాధ్యాయ దినోత్సవం సందర్భంగా గురువుల సేవలను స్మరించుకోవడం ఒక మహత్తరమైన కర్తవ్యం. మన సమాజం నేడు అనుభవిస్తున్న విద్యా ప్రగతికి వెనుక ఎన్నో మహనీయుల కృషి దాగి ఉంది. సమాజంలోని వెనుకబడిన వర్గాలకు విద్యా వెలుగును చేర్చడం, బాలికలకు చదువు అవకాశాలు కల్పించడం, ఆధునిక పద్ధతుల్లో బోధన విధానాలను అభివృద్ధి చేయడం, విద్యను సమానత్వం వైపు నడిపించడం వంటి అనేక విప్లవాత్మక మార్పులు వీరి ద్వారానే సాధ్యమయ్యాయి. అలాంటి వారిలో కొందరి గురించిన విశేషాలు నేడు మనకు స్ఫూర్తినిస్తాయి.
మొదటగా సావిత్రిబాయి ఫూలే పేరును ప్రస్తావించక తప్పదు. ఆమెను భారతదేశంలోని మొదటి మహిళా ఉపాధ్యాయురాలిగా గుర్తిస్తారు. 1848లో, తన భర్త జ్యోతిరావు ఫూలేతో కలిసి, పుణెలో బాలికల కోసం పాఠశాలను ప్రారంభించారు. ఆ కాలంలో మహిళలకు చదువు అనేది పెద్ద పాపంగా పరిగణించబడింది. సమాజం నుండి ఎన్నో అవమానాలు, ఇబ్బందులు ఎదుర్కొన్నప్పటికీ, సావిత్రిబాయి వెనక్కి తగ్గలేదు. ఆమె సమాజంలోని వెనుకబడిన వర్గాల బాలికలకు విద్యను అందించడం ద్వారా భవిష్యత్తు తరాల మార్గాన్ని సుగమం చేశారు. ఆమె కృషి వలనే భారతదేశంలో మహిళా విద్యకు బలమైన పునాదులు పడ్డాయి.
ఆ తరువాత రాఘుపతి వెంకటరత్నం నాయుడు గారి పేరు ప్రత్యేకంగా నిలుస్తుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ విద్యారంగంలో ఆయన చేసిన కృషి అమోఘం. ఉపాధ్యాయునిగా, కాలేజీ ప్రిన్సిపాల్‌గా పనిచేసి, విద్యార్థుల్లో సమానత్వం, శ్రమ, క్రమశిక్షణ వంటి విలువలను నూరిపోశారు. విద్య అనేది కేవలం పరీక్షల కోసం కాదు, మనిషి వ్యక్తిత్వాన్ని తీర్చిదిద్దడానికి ఉపయోగపడాలి అనే ధృక్పథంతో ఆయన ముందుకు నడిచారు. ఆయన వలన సమాజంలో మానవతా దృక్పథం పెరిగింది.
ఇక ఆనిటా కౌల్ గురించి చెప్పుకోవాలి. ఆమె భారతదేశంలో ప్రాథమిక విద్యను పిల్లలకు మరింత ఆనందదాయకంగా, సులభంగా మార్చడానికి ప్రయత్నించారు. కర్ణాటకలో ‘నలి-కళి’ అనే పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టి, ఆటల ద్వారా, పాటల ద్వారా పిల్లలు సహజంగానే చదువును అలవాటు చేసుకోవడానికి దోహదం చేశారు. తరువాత ఈ విధానాన్ని దేశవ్యాప్తంగా అనుసరించారు. ఆమె విద్యా విధానంలో సమానత్వం, సృజనాత్మకత, ఆనందం అన్న మూడు మూల సూత్రాలు ప్రతిఫలించాయి.
అలాగే గీజుభాయ్ బాఢేఖా అనే మహనీయుడు శిశు విద్యలో విప్లవాత్మక మార్పులు తీసుకొచ్చారు. ఆయన మాంటిస్సోరి విధానాన్ని భారతదేశానికి పరిచయం చేసి, పిల్లల సహజ స్వభావాన్ని గౌరవిస్తూ పాఠశాలలను నడిపారు. శిక్షలతో కాకుండా ప్రేమతో, స్వేచ్ఛతో పిల్లలు నేర్చుకోవాలని ఆయన నమ్మకం. “బాలమంది” అనే పాఠశాలను స్థాపించి, విద్యను ఆటతో, సృజనతో అనుసంధానించారు. చిన్నారుల మనసులో భయం లేకుండా చదువును ఆసక్తికరంగా మార్చడం ఆయన ప్రధాన కృషి.
ఇంకా ఇలాంటి గురువులలో మరెందరో ఉన్నప్పటికీ, వీరి కృషి ప్రత్యేకంగా చెప్పుకోవాల్సిందే. సావిత్రిబాయి ఫూలే మహిళా విద్యకు వెలుగునిచ్చారు, వెంకటరత్నం నాయుడు విద్యను మానవతా దృక్పథంతో పరిచయం చేశారు, ఆనిటా కౌల్ విద్యలో సమానత్వం, ఆనందం అనే భావనను తీసుకొచ్చారు, గీజుభాయ్ పిల్లలలో స్వేచ్ఛ, సృజనను పెంపొందించారు. వీరందరి కృషి వలన భారత విద్యా వ్యవస్థలో నాణ్యత పెరిగి, విద్యా హక్కు సాధారణ ప్రజలకు అందుబాటులోకి వచ్చింది.
ఇవాళ మనం ఉపాధ్యాయ దినోత్సవాన్ని జరుపుకుంటూ, ఈ గురువులను స్మరించుకోవాలి. వీరు మనకు ఒక గొప్ప సందేశం అందించారు—విద్య అనేది కేవలం పుస్తకాలలోని అక్షరాలు కాకుండా, మనిషి జీవితానికి దిశానిర్దేశం చేయగల శక్తి. గురువులు చూపిన మార్గం మన సమాజాన్ని ముందుకు నడిపిస్తుంది. భవిష్యత్ తరాల కోసం ఈ విలువలను కాపాడుకోవడం ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత.
Author
