ప్రస్తుత కాలంలో అధిక రక్తపోటు (హైపర్టెన్షన్) అనేది అత్యంత సాధారణంగా కనిపించే ఆరోగ్య సమస్య. దీని వల్ల గుండె జబ్బులు, స్ట్రోక్, కిడ్నీ సమస్యలు వంటి తీవ్రమైన ఆరోగ్య సమస్యలు తలెత్తే ప్రమాదం ఉంది. అధిక రక్తపోటును నియంత్రించేందుకు మందులతో పాటు, జీవనశైలి మార్పులు, సరైన ఆహారం కూడా ఎంతో కీలకమైనవి. ఈ నేపథ్యంలో, ప్రపంచవ్యాప్తంగా వైద్యులు, పోషక నిపుణులు సిఫార్సు చేసే ఉత్తమ డైట్‌లలో DASH Diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) ఒకటి.
డ్యాష్ డైట్ అంటే ఏమిటి?
DASH Diet అనేది ముఖ్యంగా అధిక రక్తపోటును నియంత్రించడానికి రూపొందించబడిన ఆహార విధానం. ఇందులో సోడియం (ఉప్పు) పరిమితంగా ఉండేలా, పొటాషియం, కాల్షియం, మెగ్నీషియం వంటి ఖనిజాలు, ఫైబర్, ప్రోటీన్ అధికంగా ఉండేలా ఆహారం తీసుకోవడం ప్రాధాన్యత. తాజా కూరగాయలు, పండ్లు, పూర్తి ధాన్యాలు, తక్కువ కొవ్వు ఉన్న పాల ఉత్పత్తులు, పప్పులు, గింజలు, బీన్స్, సీడ్‌లు, చేపలు, చికెన్ వంటి పదార్థాలు ఇందులో భాగం.
డ్యాష్ డైట్‌లో ముఖ్యమైన నియమాలు
- రోజుకు 2300 మిల్లిగ్రాములు కంటే తక్కువ సోడియం (ఉప్పు) మాత్రమే తీసుకోవాలి. మరింత ప్రభావం కోసం 1500 మిల్లిగ్రాములకు పరిమితం చేయాలి.
- రోజూ ఎక్కువగా తాజా కూరగాయలు, పండ్లు, పూర్తి ధాన్యాలు, పప్పులు, బీన్స్, గింజలు, తక్కువ కొవ్వు పాల ఉత్పత్తులు తీసుకోవాలి.
- రెడ్ మీట్, ప్రాసెస్డ్ ఫుడ్, అధిక కొవ్వు, చక్కెర, ఆల్కహాల్ తగ్గించాలి.
- రోజూ తగినంత నీరు తాగాలి, నిత్యం వ్యాయామం చేయాలి.
డ్యాష్ డైట్‌తో రక్తపోటు ఎంత తగ్గుతుంది?
వివిధ పరిశోధనల ప్రకారం, డ్యాష్ డైట్‌ను 2–3 వారాల పాటు పాటించిన వారిలో సిస్టోలిక్ బీపీ (పై సంఖ్య) సగటున 5–12 mm Hg వరకు తగ్గినట్లు తేలింది. డయాస్టోలిక్ బీపీ (కింది సంఖ్య) కూడా 2–6 mm Hg వరకు తగ్గుతుంది. సోడియం పరిమితి మరింత పాటిస్తే, ఈ తగ్గుదల మరింత ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. ముఖ్యంగా, ప్రీహైపర్టెన్షన్, హైపర్టెన్షన్ ఉన్నవారిలో డ్యాష్ డైట్ ప్రభావం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. మందులు వాడుతున్నవారికి కూడా డ్యాష్ డైట్ అనుసరించడంవల్ల బీపీ నియంత్రణ మెరుగవుతుంది.
డ్యాష్ డైట్‌లో తినాల్సిన ముఖ్యమైన పదార్థాలు
- కూరగాయలు: పాలకూర, క్యారెట్, బీన్స్, టమోటా, క్యాబేజీ మొదలైనవి
- పండ్లు: అరటి, బొప్పాయి, కమల, ద్రాక్ష, జామ, నారింజ, బేరిస్
- పూర్తి ధాన్యాలు: గోధుమ, బ్రౌన్ రైస్, జొన్న, బార్లీ, ఓట్స్
- పప్పులు, బీన్స్: మినపప్పు, శనగ, బీన్స్, మసూర్దాల్
- తక్కువ కొవ్వు పాల ఉత్పత్తులు: పెరుగు, తక్కువ ఫ్యాట్ పాలు, పనీర్
- గింజలు, బీజాలు: బాదం, వాల్‌నట్స్, పిస్తా, సన్‌ఫ్లవర్ సీడ్స్, ఫ్లాక్స్ సీడ్స్
- చేపలు, చికెన్: తక్కువ కొవ్వు ఉన్న మాంసాహారం
డ్యాష్ డైట్‌లో నివారించాల్సినవి
- అధిక ఉప్పు, ప్రాసెస్డ్ ఫుడ్, పికిల్స్, బేకరీ ఐటమ్స్, ఫాస్ట్ ఫుడ్
- రెడ్ మీట్, అధిక కొవ్వు పదార్థాలు, మైదా, చక్కెర అధికంగా ఉండే పదార్థాలు
- ఆల్కహాల్, గ్యాస్ డ్రింక్స్
డ్యాష్ డైట్ వల్ల కలిగే ఇతర ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు
- గుండె ఆరోగ్యం మెరుగవుతుంది
- చెడు కొలెస్ట్రాల్ తగ్గుతుంది
- బరువు తగ్గడంలో సహాయపడుతుంది
- మధుమేహం నియంత్రణకు మేలు
- కిడ్నీ ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుతుంది
డ్యాష్ డైట్ పాటించేటప్పుడు జాగ్రత్తలు
- డైటీషియన్, వైద్యుని సలహా మేరకు డైట్ ప్లాన్ చేసుకోవాలి
- సోడియం పరిమితిని కఠినంగా పాటించాలి
- రోజూ తగినంత నీరు తాగాలి
- ప్రాసెస్డ్ ఫుడ్ పూర్తిగా నివారించాలి
ముగింపు
డ్యాష్ డైట్ అనేది అధిక రక్తపోటును సహజంగా, సురక్షితంగా తగ్గించడంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైన ఆహార విధానం. ఇది మందులతో పాటు పాటిస్తే, బీపీ నియంత్రణ మరింత మెరుగవుతుంది. తాజా కూరగాయలు, పండ్లు, పూర్తి ధాన్యాలు, తక్కువ కొవ్వు పాల ఉత్పత్తులు, పప్పులు, గింజలు వంటి పదార్థాలను ఆహారంలో చేర్చడం ద్వారా రక్తపోటు తగ్గించుకోవచ్చు. డ్యాష్ డైట్‌ను జీవనశైలిలో భాగంగా చేసుకుంటే, హైపర్టెన్షన్‌తో పాటు ఇతర జీవనశైలి వ్యాధులను కూడా నియంత్రించుకోవచ్చు.
Authors
