Cyber Crime అంటే కేవలం సాంకేతిక పదమే కాదు, అది నేటి సమాజంలో ప్రజల కష్టార్జితాన్ని, మానసిక ప్రశాంతతను దోచుకునే ఒక భయంకరమైన మహమ్మారి. ఇటీవల గుంటూరు జిల్లాలో చోటుచేసుకున్న షాకింగ్ సంఘటన, ఒక వ్యక్తి ఫోన్ హ్యాక్ చేయబడి, ఏకంగా ₹6 లక్షలు కోల్పోవడం, ఈ ప్రమాదం యొక్క తీవ్రతను తెలియజేస్తుంది. ఈ సంఘటన, డిజిటల్ ప్రపంచంలో మనం ఎంత అప్రమత్తంగా ఉండాలో మరోసారి కళ్ళకు కట్టింది. ప్రతి సెకనుకు కొత్త రూపం సంతరించుకుంటున్న ఈ Cyber Crime మోసాల బారిన పడకుండా ఉండాలంటే, ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానంపై అవగాహనతో పాటు, పకడ్బందీ రక్షణ ప్రణాళిక అవసరం.
నేటి Cyber Crime నేరగాళ్లు మన కదలికలను, ఆర్థిక లావాదేవీలను గమనిస్తూ, అనువైన సమయం కోసం వేచి చూస్తున్నారు. వారి మోసాలు పాత పద్ధతుల్లోని లక్కీ డ్రా మెసేజ్ నుండి, ఇప్పుడు కొత్తగా వీడియో కాల్స్, రిమోట్ యాక్సెస్ యాప్‌ల వరకు విస్తరించాయి. ఈ మోసాలలో ముఖ్యంగా నాలుగు రకాలు ప్రధానంగా కనిపిస్తాయి: ఫిషింగ్ (Phishing), సిమ్ స్వాప్ (SIM Swap), రిమోట్ యాక్సెస్ (Remote Access), మరియు మాల్వేర్ (Malware) అటాక్‌లు. ఫిషింగ్ అనేది మీకు తెలియని లింకులను పంపించి, మీ బ్యాంక్ లేదా వ్యక్తిగత వివరాలను సేకరించే పద్ధతి. సిమ్ స్వాప్ అనేది మీ ఫోన్ నంబర్‌పై నియంత్రణ సాధించి, OTP లను దొంగిలించడం. ఇక, రిమోట్ యాక్సెస్ అనేది మీరు తెలియకుండానే మీ ఫోన్‌ను నియంత్రించే యాప్‌లను ఇన్స్టాల్ చేయించడం. ఇవన్నీ కలిసి, క్షణాల్లోనే మీ బ్యాంకు ఖాతాను ఖాళీ చేసేస్తాయి.
Cyber Crime బారిన పడినప్పుడు, ప్రతి సెకను చాలా విలువైనది. ముఖ్యంగా, 48 గంటలు (48 hours) అనేవి నష్టాన్ని తగ్గించుకోవడంలో అత్యంత కీలకం. మోసం జరిగినట్లు గుర్తించిన వెంటనే మీరు చేయవలసిన మొట్టమొదటి పని, నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ రిపోర్టింగ్ పోర్టల్ అయిన 1930 నెంబర్‌కు కాల్ చేయడం. ఇది అత్యవసర నెంబర్, దీని ద్వారా మీరు వెంటనే మీ ఫిర్యాదును నమోదు చేయవచ్చు. మోసం జరిగిన వెంటనే 1930 కి కాల్ చేసి, ఆ వివరాలను వారికి అందిస్తే, మీ డబ్బు బదిలీ అయిన ఖాతాలను ఫ్రీజ్ చేయడానికి అవకాశం ఉంటుంది. ఈ ప్రక్రియను సైబర్ క్రైమ్ పోలీసులు మరియు బ్యాంకులు వెంటనే చేపడతాయి.
తరువాత, మీరు మీ సంబంధిత బ్యాంక్ కస్టమర్ కేర్‌కు లేదా భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) మార్గదర్శకాల ప్రకారం మీ బ్యాంక్‌కు కాల్ చేసి, మీ అకౌంట్‌లో జరిగిన అనధికార లావాదేవీల గురించి తెలియజేయాలి. సాధ్యమైతే, వెంటనే మీ బ్యాంక్ అకౌంట్ మరియు డెబిట్/క్రెడిట్ కార్డులను తాత్కాలికంగా బ్లాక్ చేయించండి. ఇది మరింత నష్టం జరగకుండా ఆపుతుంది. ఆన్‌లైన్‌లో ఫిర్యాదు చేసిన తర్వాత, ఫిర్యాదు చేసిన రసీదు (Acknowledgement) కాపీని మరియు సంబంధిత లావాదేవీల వివరాలు, స్క్రీన్ షాట్లు, మెసేజ్‌లు వంటి అన్ని ఆధారాలను భద్రపరుచుకోవాలి.
ఈ ఆధారాలు కేసు దర్యాప్తుకు చాలా ముఖ్యమైనవి. అదనంగా, సమీపంలోని పోలీస్ స్టేషన్‌లో లేదా సైబర్ క్రైమ్ పోలీస్ స్టేషన్‌లో వ్యక్తిగతంగా వెళ్లి పూర్తి వివరాలతో ఒక లిఖితపూర్వక ఫిర్యాదును (FIR) నమోదు చేయాలి. గుర్తుంచుకోండి, బ్యాంక్ లావాదేవీల్లో మోసం జరిగితే, బ్యాంకులకు తక్షణం తెలియజేయడం ద్వారా నష్టాన్ని నివారించే అవకాశం పెరుగుతుందని RBI తరచుగా హెచ్చరిస్తూ ఉంటుంది.
Cyber Crime జరగకుండా ముందే మనం తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు కొన్ని ఉన్నాయి. ఎప్పుడూ బలమైన పాస్‌వర్డ్‌లను ఉపయోగించండి. ఒకే పాస్‌వర్డ్‌ను అనేక ఖాతాలకు వాడకండి. మీ బ్యాంక్ లావాదేవీలకు టూ-ఫ్యాక్టర్ అథెంటికేషన్ (Two-Factor Authentication – 2FA) లేదా OTP ఆధారిత ధృవీకరణను తప్పనిసరిగా ఆన్ చేయండి. గుర్తు తెలియని నంబర్ల నుండి వచ్చే అనుమానాస్పద లింక్‌లు, ఈ-మెయిల్‌లు లేదా మెసేజ్‌లను ఎప్పుడూ క్లిక్ చేయవద్దు. ఒకవేళ ఏమైనా మెసేజ్ వస్తే, దాన్ని వెంటనే స్పామ్‌గా రిపోర్ట్ చేయండి లేదా వెంటనే డిలీట్ చేయండి.
ముఖ్యంగా, మీ ఫోన్ లేదా కంప్యూటర్‌లోకి రిమోట్ యాక్సెస్ అందించే TeamViewer, AnyDesk వంటి యాప్‌లను ఇతరుల కోరిక మేరకు ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ఇన్స్టాల్ చేయవద్దు. మీరు ఏదైనా ప్రముఖ కంపెనీ లేదా బ్యాంక్ నుండి కాల్ వచ్చిందని నమ్మినా, వారికి మీ వ్యక్తిగత వివరాలు, OTP లేదా పిన్ నంబర్లను ఎప్పుడూ చెప్పకండి. బ్యాంకులు, ప్రభుత్వ సంస్థలు ఎప్పుడూ ఫోన్ ద్వారా మీ గోప్యతా వివరాలను అడగవని గమనించండి. మీ Cyber Crime రక్షణను పెంచుకోవాలంటే, పీరియాడిక్‌గా మీ సాఫ్ట్‌వేర్‌లను, ఆపరేటింగ్ సిస్టమ్‌ను అప్‌డేట్ చేయండి, ఎందుకంటే ఈ అప్‌డేట్‌లు సెక్యూరిటీ సమస్యలను పరిష్కరిస్తాయి.
మీరు ఉపయోగించే వైఫై నెట్‌వర్క్‌లు సురక్షితంగా ఉన్నాయో లేదో చూసుకోవడం కూడా చాలా ముఖ్యం. ముఖ్యంగా పబ్లిక్ వైఫై (Public Wi-Fi) లను ఉపయోగించినప్పుడు ఆర్థిక లావాదేవీలు చేయకపోవడం ఉత్తమం. ఎందుకంటే పబ్లిక్ వైఫై నెట్‌వర్క్‌లను హ్యాకర్లు సులభంగా మానిటర్ చేయగలరు. సురక్షితమైన ఆన్‌లైన్ బ్రౌజింగ్ కోసం మీరు అధికారిక గూగుల్ సేఫ్ బ్రౌజింగ్ (Google Safe Browsing) లాంటి వెబ్‌సైట్‌లలో లేదా మొజిల్లా ఫైర్‌ఫాక్స్ (Mozilla Firefox) వంటి నమ్మకమైన బ్రౌజర్ల భద్రతా చిట్కాల గురించి తెలుసుకోవచ్చు. దీనివల్ల నకిలీ వెబ్‌సైట్‌లను సులువుగా గుర్తించవచ్చు.
కొత్త మోసాలు ఎలా జరుగుతున్నాయో ఎప్పటికప్పుడు తెలుసుకోవడం కూడా ఒక రకమైన రక్షణే. ఉదాహరణకు, ఇటీవల కాలంలో ‘వర్క్ ఫ్రమ్ హోమ్ జాబ్ ఆఫర్స్’ పేరుతో, లేదా తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ లాభాలు వస్తాయనే Cyber Crime మోసాలు అధికమయ్యాయి. ఇటువంటి ఉచ్చుల్లో చిక్కుకోకుండా ఉండాలంటే, అతిగా ఆకర్షించే ఆఫర్‌లను గుడ్డిగా నమ్మకుండా, వాటి గురించి ఒకటికి రెండు సార్లు ఆలోచించాలి. ఏదైనా ఆఫర్ లేదా లాటరీ సమాచారం వస్తే, దాని గురించి అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లో ధృవీకరించుకోవాలి.
మీరు ఈ Cyber Crime ఉచ్చుల గురించి మరింత తెలుసుకోవాలనుకుంటే, భారత ప్రభుత్వ సైబర్ సురక్షా కేంద్రం (Cyber Suraksha Kendra) వెబ్‌సైట్‌ను లేదా National Cyber Crime Reporting Portal వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించి, అక్కడ అందుబాటులో ఉన్న మెటీరియల్స్ మరియు తరచుగా అడిగే ప్రశ్నల గురించి తెలుసుకోవచ్చు. సైబర్ మోసగాళ్లు వాడే కొత్త పద్ధతులు, వారి టెక్నిక్స్ గురించి తెలుసుకుంటే, వారి బారి నుండి తప్పించుకోవచ్చు.
అంతిమంగా, Cyber Crime అనేది టెక్నాలజీ సమస్యే కాదు, మానవ ప్రవర్తనకు సంబంధించిన సమస్య. మోసగాళ్లు మన అత్యాశను, భయాన్ని లేదా ఆత్రుతను ఉపయోగించుకుంటారు. కాబట్టి, మన ఆర్థిక లావాదేవీల పట్ల సంయమనం, అనుమానాస్పద విషయాల పట్ల అప్రమత్తత ఉంటేనే మనము మరియు మన ₹6 లక్షలు వంటి కష్టార్జితం సురక్షితంగా ఉంటాయి. భవిష్యత్తులో ఇటువంటి షాకింగ్ సంఘటనలు పునరావృతం కాకుండా ఉండటానికి, మీ డిజిటల్ భద్రతకు 48 గంటలు కాదు, ప్రతి నిమిషం విలువైనదే. ప్రతి ఒక్కరూ ఒక సైబర్ యోధునిలా ఆలోచించి, వ్యవహరించడం నేటి అవసరం.
Author
