మన శరీరానికి ప్రోటీన్ చాలా అవసరం. కండరాల నిర్మాణం, కణజాలాల మరమ్మత్తు, ఎంజైములు, హార్మోన్ల ఉత్పత్తికి ప్రోటీన్ కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. ఇటీవలి కాలంలో, ముఖ్యంగా ఫిట్నెస్ ఔత్సాహికులలో, బరువు తగ్గాలనుకునేవారిలో ప్రోటీన్ ఎక్కువగా తీసుకోవడం ఒక ట్రెండ్గా మారింది. ప్రోటీన్ ఎక్కువగా తీసుకుంటే కండరాలు వేగంగా పెరుగుతాయని, ఎక్కువ సేపు కడుపు నిండుగా ఉంటుందని, తద్వారా బరువు తగ్గుతారని చాలా మంది నమ్ముతారు. అయితే, ఏదైనా అతిగా తీసుకుంటే మంచిది కాదు, ప్రోటీన్ విషయంలోనూ ఇది వర్తిస్తుంది. శరీరానికి అవసరమైన దానికంటే ఎక్కువ ప్రోటీన్ను నిరంతరం తీసుకోవడం వల్ల అనేక దుష్ప్రభావాలు తలెత్తే అవకాశం ఉందని వైద్య నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
సాధారణంగా, ఒక సగటు వ్యక్తికి వారి శరీర బరువులో కిలోగ్రాముకు 0.8 గ్రాముల ప్రోటీన్ అవసరం అవుతుంది. ఉదాహరణకు, 70 కిలోల బరువున్న వ్యక్తికి రోజుకు సుమారు 56 గ్రాముల ప్రోటీన్ అవసరం. అయితే, వ్యాయామం చేసేవారు, కండరాలు పెంచాలనుకునేవారు, గర్భిణులు, పాలిచ్చే తల్లులకు కొద్దిగా ఎక్కువ ప్రోటీన్ అవసరం కావచ్చు. కానీ, చాలా మంది అవసరానికి మించి ప్రోటీన్ షేక్స్, ప్రోటీన్ బార్స్, అధిక ప్రోటీన్ ఆహారాలను విచక్షణారహితంగా తీసుకుంటున్నారు.
అతి ప్రోటీన్ వల్ల కలిగే దుష్ప్రభావాలు:
- మూత్రపిండాలపై భారం: ప్రోటీన్ జీర్ణమైనప్పుడు నైట్రోజన్ వ్యర్థ పదార్థాలు ఉత్పత్తి అవుతాయి. వీటిని మూత్రపిండాలు వడపోసి శరీరం నుండి బయటకు పంపాలి. అధిక ప్రోటీన్ తీసుకోవడం వల్ల మూత్రపిండాలపై పని భారం పెరుగుతుంది. ఇది దీర్ఘకాలంలో మూత్రపిండాల పనితీరును ప్రభావితం చేయవచ్చు, ముఖ్యంగా మూత్రపిండాల సమస్యలు ఉన్నవారికి ఇది మరింత ప్రమాదకరం. ఆరోగ్యకరమైన మూత్రపిండాలు ఉన్నవారికి తక్షణ సమస్యలు రాకపోయినా, దీర్ఘకాలికంగా జాగ్రత్త వహించడం అవసరం.
- నిర్జలీకరణ (Dehydration): అధిక ప్రోటీన్ తీసుకోవడం వల్ల మూత్రపిండాలు వ్యర్థాలను బయటకు పంపడానికి ఎక్కువ నీటిని ఉపయోగించుకుంటాయి. దీనివల్ల శరీరం నుండి అధిక మొత్తంలో ద్రవాలు కోల్పోయి నిర్జలీకరణకు దారితీస్తుంది. తరచుగా దాహం వేయడం, అలసట, తలనొప్పి వంటి లక్షణాలు కనిపించవచ్చు.
- జీర్ణ సమస్యలు: అధిక ప్రోటీన్ ఆహారాలు, ముఖ్యంగా జంతు ప్రోటీన్లు, ఫైబర్ తక్కువగా ఉంటాయి. ఇది మలబద్ధకానికి దారితీస్తుంది. కొందరిలో అధిక ప్రోటీన్ వల్ల అజీర్ణం, పొట్ట ఉబ్బరం, విరేచనాలు కూడా సంభవించవచ్చు.
- బరువు పెరగడం: ప్రోటీన్ ఎక్కువ కాలం కడుపు నిండుగా ఉంచినా, శరీరానికి అవసరమైన దానికంటే ఎక్కువ కేలరీలు తీసుకుంటే బరువు పెరుగుతారు. అధిక ప్రోటీన్ ఆహారాలలో కొవ్వు కూడా ఎక్కువగా ఉంటే, అది బరువు పెరగడానికి దోహదపడుతుంది. అదనపు ప్రోటీన్ కాలక్రమేణా శరీరంలో కొవ్వుగా నిల్వ చేయబడుతుంది.
- పోషక లోపాలు: ప్రోటీన్పైనే ఎక్కువగా దృష్టి పెట్టడం వల్ల, కార్బోహైడ్రేట్లు, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు, విటమిన్లు, ఖనిజాలు పుష్కలంగా లభించే ఇతర ముఖ్యమైన ఆహారాలను విస్మరించే అవకాశం ఉంది. ఇది దీర్ఘకాలంలో పోషక లోపాలకు దారితీస్తుంది.
- కాలేయ సమస్యలు: మూత్రపిండాల మాదిరిగానే, కాలేయం కూడా ప్రోటీన్ జీవక్రియలో ముఖ్య పాత్ర పోషిస్తుంది. అధిక ప్రోటీన్ తీసుకోవడం వల్ల కాలేయంపై కూడా భారం పడవచ్చు.
- ఆస్టియోపొరోసిస్ ప్రమాదం: కొన్ని అధ్యయనాల ప్రకారం, అధిక ప్రోటీన్ తీసుకోవడం వల్ల శరీరంలో కాల్షియం విసర్జన పెరిగి, దీర్ఘకాలంలో ఎముకల సాంద్రత తగ్గి ఆస్టియోపొరోసిస్కు దారితీయవచ్చు. అయితే, ఈ విషయంలో మరింత పరిశోధన అవసరం.
- నోటి దుర్వాసన: శరీరం కీటోసిస్ స్థితిలోకి వెళ్ళినప్పుడు (అధిక ప్రోటీన్, తక్కువ కార్బోహైడ్రేట్ ఆహారం వల్ల), అది నోటి దుర్వాసనకు కారణమవుతుంది.
ఎప్పుడు వైద్యుడిని సంప్రదించాలి?
మీరు ప్రోటీన్ ఎక్కువగా తీసుకుంటున్నారని, పైన పేర్కొన్న లక్షణాలలో ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ అనుభవిస్తున్నారని అనుకుంటే, వైద్యుడిని లేదా పోషకాహార నిపుణుడిని సంప్రదించడం మంచిది. మీ జీవనశైలి, శారీరక శ్రమ స్థాయి, ఆరోగ్య పరిస్థితి ఆధారంగా సరైన ప్రోటీన్ స్థాయిని వారు నిర్దేశించగలరు.
సరైన ప్రోటీన్ తీసుకోవడానికి చిట్కాలు:
- సమతుల్య ఆహారం: ప్రోటీన్తో పాటు, కార్బోహైడ్రేట్లు, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు, పండ్లు, కూరగాయలు సమృద్ధిగా ఉండే సమతుల్య ఆహారం తీసుకోవాలి.
- నీరు పుష్కలంగా తాగడం: అధిక ప్రోటీన్ తీసుకునేవారు మరింత ఎక్కువగా నీరు తాగడం ముఖ్యం.
- ప్రోటీన్ మూలాలను మార్చడం: కేవలం జంతు ప్రోటీన్లకే పరిమితం కాకుండా, కాయధాన్యాలు, బీన్స్, గింజలు, చిక్కుళ్ళు వంటి మొక్కల ఆధారిత ప్రోటీన్లను కూడా ఆహారంలో చేర్చుకోవాలి.
- ప్యాకేజీ చేసిన ఆహారాలపై జాగ్రత్త: ప్రోటీన్ బార్స్, పౌడర్లలో అదనపు చక్కెరలు, కృత్రిమ పదార్థాలు ఉండవచ్చు. సహజసిద్ధమైన ఆహారాల నుండి ప్రోటీన్ పొందడానికి ప్రయత్నించండి.
చివరగా, ప్రోటీన్ మన శరీరానికి చాలా అవసరం. కానీ, సరైన మోతాదులో తీసుకోవడం ముఖ్యం. అతి సర్వత్ర వర్జయేత్ అన్నట్లుగా, ప్రోటీన్ విషయంలోనూ అతిగా వ్యవహరించడం ఆరోగ్యానికి హానికరం. మీ ఆహారంలో ఏమైనా మార్పులు చేయాలనుకుంటే, నిపుణుల సలహా తీసుకోవడం ఉత్తమం.
Author
