Dr. Chaitanya Katragadda ;Consultant – Gastroenterology MBBS, DNB (General Medicine), DM (Gastroenterology) MBBS – Guntur Medical College DNB General Medicine – Apollo Main Hospital, Chennai DM Gastroenterology \
For Doctor Interviews & Medical Journalism Contact: 📞 K. Rambabu — Health Journalist Call / WhatsApp: +91 99125 30426
డా. చైతన్య కత్రగడ్డ – గ్యాస్ట్రోఎంటరాలజీ స్పెషలిస్ట్ ఇంటర్వ్యూ
❓ గ్యాస్ ట్రబుల్ అంటే ఏమిటి? ప్రతి ఒక్కరికీ ఎందుకు వస్తుంది?
గ్యాస్ ట్రబుల్ అనేది మన కడుపు మరియు పేగుల్లో గాలి అధికంగా ఏర్పడి అది సరిగా బయటకు పోకపోవడం వల్ల వచ్చే సమస్య. మనం తినే ఆహారం జీర్ణమయ్యే సమయంలో కడుపులో సహజంగానే గాలి ఏర్పడుతుంది. కానీ ఆహారం సరిగా నమిలి తినకపోవడం, వేగంగా తినడం, ఎక్కువ సేపు ఖాళీ కడుపుగా ఉండడం, ఎక్కువగా టీ–కాఫీ లేదా సోడా తాగే అలవాటు, రాత్రి ఆలస్యంగా భోజనం చేసి వెంటనే పడుకోవడం, స్ట్రెస్, తక్కువ నడక — ఇవన్నీ గ్యాస్ ఎక్కువయ్యే పరిస్థితులను సృష్టిస్తాయి. పాలు తట్టుకోలేని వారు, IBS ఉన్నవారు, H. pylori బ్యాక్టీరియా ఉన్నవారు కూడా గ్యాస్ సమస్య ఎక్కువగా అనుభవిస్తారు. సాధారణంగా కొద్దిగా గ్యాస్ రావడం సహజం కానీ నిరంతరం బిగుతు, నొప్పి, డక్కర్లు, వాయువు ఎక్కువగా ఉండటం అనేవి జీవనశైలిని మార్చాల్సిన సమయం అని సూచిస్తాయి.
❓ గ్యాస్ సమస్య ఉందని ఎలా గుర్తించాలి?
గ్యాస్ ఉన్నప్పుడు ప్రధానంగా కడుపు నిండిన భావం, బ్లోటింగ్, పలుమార్లు డక్కర్లు రావడం, వాయువు బయటకు పోకపోవడం వల్ల అసౌకర్యం, ఛాతీ వద్ద మండటం, అజీర్తి, కడుపులో ఒత్తిడి అనిపించడం జరుగుతుంది. కొందరికి గ్యాస్ వల్ల శ్వాస బిగుసుకుపోయినట్టు భావన, తలనొప్పి, అలసట కూడా వస్తాయి. భోజనం చేసిన వెంటనే కడుపు బాగా నిండిపోయినట్టు అనిపించి శరీరం బరువుగా ఉంటుంది. ఈ పరిస్థితులు తరచూ కనబడితే లేదా కొన్ని వారాలకంటే ఎక్కువ కొనసాగితే అది సాధారణ గ్యాస్ సమస్య కాదు — జీర్ణ కోశంలో మరో సమస్యకు సంకేతం కావచ్చు, కాబట్టి డాక్టర్ ను సంప్రదించడం మంచిది.
❓ గ్యాస్ ట్రబుల్ ఉన్నప్పుడు తరువాత ఏం చేయాలి? ఏ డాక్టర్ దగ్గరకు వెళ్ళాలి?
మొదట జీవనశైలిలో చిన్న మార్పులు చేసుకోవాలి — భోజనం నెమ్మదిగా నమిలి తినాలి, రాత్రి త్వరగా తినాలి, సోడా–ఫాస్ట్ ఫుడ్ తగ్గించాలి, రోజూ కనీసం 30 నిమిషాలు నడక చేయాలి, ఎక్కువ నీరు తాగాలి, శరీరానికి ఒత్తిడి కాకుండా నిద్ర సరిపడా ఉండాలి. ఇవి చేసిన తర్వాత కూడా సమస్య కనిపిస్తే ముందుగా జనరల్ ఫిజీషియన్ వద్ద చూపించాలి. సమస్య తీవ్రంగా ఉంటే లేదా మలంలో రక్తం, బరువు తగ్గడం, కడుపు తీవ్రమైన నొప్పి, ఎక్కువగా వాంతులు వంటి లక్షణాలు ఉంటే వెంటనే గాస్ట్రోఎంటరాలజిస్ట్ ని కలవాలి. వారు అవసరమైతే ఎండోస్కోపీ, అల్ట్రాసౌండ్, H. pylori టెస్ట్ వంటి పరీక్షలు చేస్తారు.
❓ మద్యం తాగని వారికి ఎందుకు ఫ్యాటీ లివర్ వస్తుంది?
ఫ్యాటీ లివర్ అనగానే చాలా మంది మద్యం వల్లే వస్తుంది అనుకుంటారు — ఇది తప్పు. మద్యం తాగని వారికీ నాన్ ఆల్కహాలిక్ ఫ్యాటీ లివర్ డిసీజ్ (NAFLD) వస్తుంది. ఇది నేటిని జీవనశైలి సంబంధిత వ్యాధి. తెల్ల బియ్యం ఎక్కువ, స్వీట్స్–జ్యూస్–బేకరీ ఐటమ్స్ అధికంగా తీసుకోవడం, వ్యాయామం లేకుండా ఎక్కువసేపు కూర్చోవడం, బరువు పెరగడం, పొట్ట చుట్టూ కొవ్వు పెరగడం, డయాబెటిస్, థైరాయిడ్, PCOD వంటి సమస్యలు ఉన్నవారిలో ఇది ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. కొంతమందిలో జన్యుపరమైన కారణాల వల్ల కూడా వస్తుంది. అంటే “నేను మద్యం తాగను కాబట్టి నాకు లివర్ సమస్య రాదు” అనుకోవడం పొరపాటు.
❓ ఫ్యాటీ లివర్ కు ఎలాంటి స్టేజీలు ఉంటాయి? నష్టం ఎలా జరుగుతుంది?
ఫ్యాటీ లివర్ నాలుగు దశల్లో ప్రగతి చెందుతుంది:
Fatty Liver – కొవ్వు లివర్ లో పేరుకుపోతుంది, లక్షణాలు చాలా తక్కువ
NASH – లివర్ లో ఇన్ఫ్లమేషన్ మొదలవుతుంది, కణాలు దెబ్బతినటం ప్రారంభం
Fibrosis – లివర్ టిష్యూ గట్టిపడటం, పనితీరు తగ్గడం
Cirrhosis – లివర్ పూర్తిగా దెబ్బతినే దశ, శాశ్వత నష్టం, కొన్నిసార్లు ట్రాన్స్ప్లాంట్ అవస
లివర్ ప్రారంభ దశలో నొప్పి అనిపించదు — కాబట్టి చాలా మందికి తెలియకుండానే వ్యాధి ముందుకు సాగుతుంది. చివరి దశలో జాండిస్, కడుపులో నీరు, రక్తం గడ్డకట్టకపోవడం వంటి తీవ్రమైన సమస్యలు వస్తాయి.
❓ ఫ్యాటీ లివర్ రాకుండా ఉండాలంటే ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?
ఫ్యాటీ లివర్ రాకుండా ఉండాలంటే మొదట ఆహార అలవాట్లు సరిచేసుకోవాలి. తెల్ల బియ్యం, చక్కెర, జ్యూస్, బేకరీ ఐటమ్స్, ఫ్రైడ్ ఫుడ్, ఫాస్ట్ ఫుడ్ తగ్గించాలి. ప్రతిరోజు ఎక్కువగా ఆకుకూరలు, కీరదోస, క్యారెట్, ఆపిల్, ద్రాక్ష, పప్పులు, ఓట్స్, మిల్లెట్, ఫిష్ వంటి ఫైబర్ & ప్రోటీన్ ఉన్న ఆహారం తీసుకోవాలి. రోజుకు కనీసం 3–4 లీటర్లు నీళ్లు తాగాలి. మద్యం పూర్తిగా మానేయాలి. వ్యాయామం చాలా ముఖ్యము — రోజుకు 30–45 నిమిషాలు నడక లేదా యోగా చేయాలి. బరువు ఎక్కువైతే धीरेగా తగ్గించాలని, ముఖ్యంగా పొట్ట చుట్టూ ఉన్న కొవ్వు తగ్గించాలి. నిద్ర పద్ధతి కూడా ముఖ్యం — 7 నుంచి 8 గంటలు నిద్రపోవాలి. స్ట్రెస్ తగ్గించాలి. డయాబెటిస్, థైరాయిడ్, కొలెస్ట్రాల్ ఉన్నవారు మందులు క్రమం తప్పకుండా వాడాలి మరియు రెగ్యులర్ చెకప్లు చేయించాలి. ఏటా ఒక్కసారి లివర్ టెస్ట్, అల్ట్రాసౌండ్ చేయించుకుంటే ముందే గుర్తించి జాగ్రత్తలు తీసుకోవచ్చు.
❓ ఫ్యాటీ లివర్ సిర్రోసిస్ స్టేజ్ లో ఏమి జరుగుతుంది?
సిర్రోసిస్ అంటే లివర్ చివరి దశలో దెబ్బతినే ప్రమాదకరమైన పరిస్థితి. ఈ దశలో లివర్ కణాలు శాశ్వతంగా నష్టపోతాయి, లివర్ కఠినంగా మారి పనితీరు తగ్గుతుంది. రక్త ప్రసరణ సరిగ్గా జరగక శరీరంలో విషపదార్థాలు పేరుకుపోతాయి. కాళ్లు ఉబ్బడం, పొట్టలో నీరు చేరడం (అసైటిస్), కళ్ళు పసుపు రంగు అవడం (జాండిస్), రక్తం గడ్డకట్టకపోవడం, అలసట, ఆకలి తగ్గిపోవడం, బరువు తగ్గడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. తీవ్రమైన పరిస్థితుల్లో రక్త వాంతులు రావచ్చు, ఎందుకంటే లివర్ పనిచేయక ఈసోఫాగస్ లోని వేన్స్ పగిలిపోయే ప్రమాదం ఉంటుంది. కొంతమంది రోగులకు మెదడుపై ప్రభావం (హెపాటిక్ ఎన్సెఫలోపతి) ఏర్పడి మాటలు గారబడటం, గుర్తు పెట్టుకోలేకపోవడం జరుగుతుంది. ఈ దశలో చికిత్సతో నియంత్రణ సాధ్యమే కానీ పూర్తిగా నయం చేయడం సాధ్యం కాదు. కొన్ని సందర్భాల్లో లివర్ ట్రాన్స్ప్లాంట్ మాత్రమే చివరి మార్గం అవుతుంది.
❓ ఫ్యాటీ లివర్ ఉంది అని తెలిసిన తరువాత ఫాలో–అప్ ఎలా చేయాలి? ఫైబ్రో స్కాన్ అంటే ఏమిటి?
ఫ్యాటీ లివర్ ఉన్నట్టు తెలిసిన తర్వాత వెంటనే జీవన శైలిని మార్చుకోవాలి. డాక్టర్ సూచించిన డైట్, వ్యాయామం, మందులు క్రమం తప్పకుండా పాటించాలి. మద్యం పూర్తిగా మానేయాలి, షుగర్ మరియు ఆయిల్ పరిమితం చేయాలి. ప్రతి 3–6 నెలలకు ఒకసారి లివర్ ఫంక్షన్ టెస్ట్ (LFT), షుగర్ టెస్ట్, కొలెస్ట్రాల్ టెస్ట్ చేయించాలి. బరువు తగ్గించడం చాలా ముఖ్యం, ప్రత్యేకించి పొట్ట చుట్టూ కొవ్వు తగ్గాలి. డాక్టర్ సూచన మేరకు అల్ట్రాసౌండ్ మరియు ఫైబ్రోస్కాన్ చేయించాలి.
ఫైబ్రోస్కాన్ అంటే లివర్ గట్టిదనాన్ని, కొవ్వు స్థాయిలను కొలిచే ప్రత్యేక స్కాన్. ఇది అల్ట్రాసౌండ్ లాంటి విధంగానే చేస్తారు మరియు నొప్పి ఉండదు. ఈ స్కాన్ ద్వారా లివర్లో ఫ్యాట్ ఎంతుందో, ఫైబ్రోసిస్ (గట్టిపడటం) ఉందా లేదా, సిర్రోసిస్కు దగ్గరగా ఉన్నామా అనే విషయం తెలుస్తుంది. ఈ టెస్ట్ రెగ్యులర్గా చేస్తే లివర్ స్థితి ఎలా మారుతోంది అన్నది స్పష్టంగా తెలుసుకోవచ్చు, అవసరమైన చికిత్స ముందుగానే ప్రారంభించొచ్చు.
❓ సిర్రోసిస్ స్టేజ్ మందులతో తగ్గుతుందా?
సిర్రోసిస్ అంటే లివర్ దెబ్బతినే చివరి దశ. ఈ స్టేజ్ లో లివర్ కణాలు శాశ్వతంగా నష్టపోయి గట్టిపడతాయి. ఒకసారి సిర్రోసిస్ వచ్చిన తర్వాత దాన్ని పూర్తిగా నయం చేయడం సాధ్యం కాదు. కానీ డాక్టర్ సూచించిన మందులు, ఆహార నియంత్రణ, జీవన శైలి మార్పులతో వ్యాధిని నియంత్రించవచ్చు మరియు రోగి జీవితాన్ని మెరుగుపరచవచ్చు. ఈ దశలో మద్యం పూర్తిగా మానేయాలి, ఉప్పు తగ్గించాలి, ప్రోటీన్ తీసుకునే విధానం డాక్టర్ సూచన ప్రకారం ఉండాలి. కడుపులో నీరు తగ్గించే మందులు, రక్త వాంతులు నివారించే మందులు, లివర్ పనితీరు మెరుగుపరిచే యాంటీఆక్సిడెంట్లు వాడతారు. జాండిస్, ఎసైటీస్, గజిబిజి చింత (ఎన్సెఫలోపతి) వస్తే ఆసుపత్రి చికిత్స అవసరం. కొన్ని రోగులకు చివరికి లివర్ ట్రాన్స్ప్లాంట్ మాత్రమే శాశ్వత పరిష్కారం అవుతుంది. ముందుగా గుర్తించి చికిత్స ప్రారంభిస్తే సిర్రోసిస్ పురోగతి నెమ్మదిస్తుంది.
❓ లివర్లో పుట్టుకతో వచ్చే గిల్బర్ట్ సిండ్రోమ్ అంటే ఏమిటి? కారణం & ప్రమాదం ఉందా?
గిల్బర్ట్ సిండ్రోమ్ అనేది పుట్టుకతో వచ్చే చిన్న లివర్ పరిస్థితి. ఇందులో శరీరంలో బిలిరుబిన్ అనే పదార్థం కొంచెం పెరిగి ఉంటుంది. సాధారణంగా ఇది తీవ్ర వ్యాధి కాదు మరియు చాలా మందికి ఇది జీవితంలో ఏ సమస్య కూడా ఇవ్వదు. శరీరంలో బిలిరుబిన్ కొంతమేరకు శరీరం శక్తి తగ్గినప్పుడు, ఉపవాసం పెట్టినప్పుడు, జ్వరం వచ్చినప్పుడు, ఒత్తిడి ఎక్కువైనప్పుడు పెరిగి కళ్ళలో స్వల్ప పసుపు కనిపించొచ్చు. కాని ఇది హానికరం కాదు. లివర్ ఇతర విధులు సాధారణంగానే పనిచేస్తాయి. ఇలా ఉన్నవారికి ప్రత్యేక మందులు అవసరం ఉండదు, జీవనశైలిలో మార్పులు కూడా సాధారణంగా మండించవలసిన అవసరం ఉండదు. శరీరానికి నీరు తగినంతగా అందించడం, అధిక ఒత్తిడి నివారించడం, సరైన నిద్ర తీసుకోవడం మంచిది. ఈ పరిస్థితి కేన్సర్, లివర్ ఫెయిల్యూర్ లేదా మరే ఇతర తీవ్రమైన వ్యాధులకు దారితీయదు. కాబట్టి గిల్బర్ట్ సిండ్రోమ్ ఉన్న వారికి భయం అక్కర్లేదు, ఇది సహజ పరిస్థితి మాత్రమే. రెగ్యులర్ చెక్అప్లు ఉంటే చాలు
❓ మన పొట్టలో ఏ అవయవాలకు కాన్సర్ ఎక్కువగా వస్తుంది?
మన జీర్ణవ్యవస్థలో క్యాన్సర్ ఎక్కువగా వచ్చే అవయవాలు — కోలన్ (పెద్దపేగు), స్టమక్ (కడుపు), లివర్, ప్యాంక్రియాస్, మరియు ఈసోఫాగస్ (గిలాకు). కోలన్ క్యాన్సర్ ఇప్పటి జీవనశైలిలో అత్యంతగా కనిపించే జీర్ణ క్యాన్సర్. ఫైబర్ తక్కువ, రెడ్ మీట్ ఎక్కువ, ఫాస్ట్ ఫుడ్, ధూమపానం, మద్యం, తక్కువ నడక వంటి కారణాలు ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి. జెనెటిక్స్ కూడా కొన్ని కేసుల్లో ఉంటుంది. స్టమక్ కేన్సర్ అతి ఉప్పుగా, పికిల్, స్మోక్ చేయబడిన ఫుడ్ ఎక్కువగా తీసుకునే వారికి, అలాగే H. pylori ఇన్ఫెక్షన్ ఉన్నవారిలో కనిపిస్తుంది. లివర్ కేన్సర్ ప్రధానంగా సిర్రోసిస్, హెపటైటిస్ B/C లేదా అధిక ఫ్యాటీ లివర్ ఉన్నవారిలో వస్తుంది. ప్యాంక్రియాస్ కేన్సర్ సాధారణంగా లక్షణాలు లేకుండానే పెరిగి ఆలస్యంగా గుర్తపడుతుంది. ఈసోఫాగస్ కేన్సర్ ధూమపానం, మద్యం, ఆసిడిటీ ఎక్కువగా ఉన్నవారిలో కనిపిస్తుంది. కాబట్టి సమయానికి స్క్రీనింగ్, ఆరోగ్యకర ఆహారం, నడక, చెడు అలవాట్లు మానేయడం ద్వారా రిస్క్ తగ్గించొచ్చు.
❓ కోలన్ కేన్సర్ లక్షణాలు ఏమిటి? ఎలా గుర్తించాలి? ఇది జెనిటికల్గా వస్తుందా?
కోలన్ కేన్సర్ మొదట్లో చాలా సైలెంట్గా ఉంటుంది. అయితే కొన్ని ముఖ్య లక్షణాలు ఉంటాయి: మలంలో రక్తం రావడం, స్టూల్ కలర్ కరుపు లేదా చాలా వెలుతురు రంగులో రావడం, పేగు అలవాటు మార్పులు (తరచుగా డయేరియా/మలబద్ధకం), కడుపు నొప్పి, గ్యాస్ ఎక్కువగా కావడం, అజీర్ణం, బరువు అకస్మాత్తుగా తగ్గడం, అలసట, శరీర బలం తగ్గడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. మలవిసర్జన తర్వాత కూడా పూర్తిగా బాయిలేదనే భావన, పేగులో ఒత్తిడి కూడా ఉంటాయి.
గుర్తించడానికి ప్రధాన పరీక్ష కోలనోస్కోపీ. అదనంగా స్టూల్ బ్లడ్ టెస్ట్, CT స్కాన్, MRI అవసరమయ్యే అవకాశం ఉంటుంది. కోలన్ కేన్సర్ కొంతమందిలో జన్యు సంబంధం ఉంటుంది — అంటే కుటుంబంలో ఎవరికైనా చిన్న వయస్సులో కోలన్ కేన్సర్ ఉంటే, ఇతరులకు కూడా వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది. అలాంటి వారికి ముందే స్క్రీనింగ్ చేయడం అత్యవసరం. జీవనశైలి, డైట్, ఫైబర్ తక్కువగా తీసుకోవడం, జంక్ ఫుడ్, పొగతాగడం, మద్యం కూడా రిస్క్ పెంచుతాయి.
❓ కొలోనోస్కోపీ ఏ వయస్సు నుండి చేయించుకోవాలి? ఎన్ని ఏళ్లకు ఒకసారి?
కోలన్ కేన్సర్ స్క్రీనింగ్ కోసం సాధారణ వ్యక్తి 45 సంవత్సరాల వయస్సు నుండి కోలోనోస్కోపీ చేయించుకోవాలి. గతంలో ఇది 50 ఏళ్లు ఉండేది కానీ ఇప్పుడు ప్రమాదం పెరగడంతో 45కి ముందుకు తెచ్చారు. కుటుంబంలో కోలన్ కేన్సర్ హిస్టరీ ఉంటే లేదా జన్యుపరమైన రిస్క్ ఉంటే 40 లేదా ఇంకా చిన్న వయస్సులోనే డాక్టర్ సూచన ప్రకారం చేయించాలి.
పరీక్ష నార్మల్గా ఉంటే 5–10 సంవత్సరాలకు ఒకసారి రిపీట్ చేస్తారు. పోలిప్స్ ఉన్నవారిలో 3 సంవత్సరాలకు ఒకసారి చేస్తారు. రిస్క్ ఎక్కువ ఉన్నవారిలో 1–3 సంవత్సరాలకోసారి, లక్షణాలతో వస్తే వెంటనే చేయాలి. కోలోనోస్కోపీ సేఫ్, సింపుల్ మరియు లైఫ్ సేవ్ చేసే పరీక్ష. ఎక్కువ మంది భయంతో చేయించరు కానీ ఇది కేన్సర్ను ముందే పట్టుకునే అత్యుత్తమ పద్ధతి. సేపీగా చేయించుకుంటే పాలిప్స్ తొలగించి కేన్సర్ వచ్చే అవకాశాన్ని పూర్తిగా నివారించొచ్చు.
❓ కోలన్ లో పోలిప్స్ అందరికీ ఉంటాయా? ఎప్పుడు వాటిని పట్టించుకోవాలి?
పోలిప్స్ అనేవి పెద్ద పేగు లోపల పెరిగే చిన్న మాంసపు ముద్దలు. ఇవి అందరికీ రావు కానీ 45 ఏళ్ల పైబడినవారు, కుటుంబంలో కోలన్ కేన్సర్ హిస్టరీ ఉన్నవారు, పొగతాగే వారు, అధిక బరువు ఉన్నవారు, ఫైబర్ తక్కువగా తినే వారు, డయాబెటిస్ ఉన్నవారు వీరికి వచ్చే అవకాశం ఎక్కువ. పోలిప్స్ ఎక్కువగా మొదట్లో ఎలాంటి లక్షణాలు ఇవ్వవు, అందుకే రొటీన్ స్క్రీనింగ్ చాలా ముఖ్యం. కొంతకాలం తర్వాత పెద్దవి అయితే రక్తం రావడం, మల మార్పులు, బ్లోటింగ్, గ్యాస్, కడుపు నొప్పి వంటి లక్షణాలు ఇవ్వొచ్చు.
అయితే ముఖ్య విషయం ఏమిటంటే — అడెనోమేటస్ పోలిప్స్ మరియు సెరేటెడ్ పోలిప్స్ అనే రకాలే కోలన్ కేన్సర్గా మారే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. వీటిని కోలొనోస్కోపీ సమయంలో గుర్తించి వెంటనే తీసేయవచ్చు. అందుకే “నాకు ఏ సమస్య లేదు” అనుకున్నా కూడా 45 ఏళ్ల తర్వాత స్క్రీనింగ్ తప్పనిసరి. ముందే తొలగిస్తే కేన్సర్ వచ్చే అవకాశాన్ని 100% తగ్గించొచ్చు.
❓ కోలన్ కేన్సర్ ఉన్నప్పుడు బరువు పెరుగుతారా? తగ్గుతారా?
కోలన్ కేన్సర్ ఉన్న చాలా మందికీ బరువు తగ్గడం కనిపిస్తుంది. కారణం శరీరం ఆహారం నుండి సరైన పోషకాలు తీసుకోలేకపోవడం, కేన్సర్ కణాలు శరీర ఎనర్జీని ఎక్కువగా వినియోగించడం, ఆకలి తగ్గిపోయే పరిస్థితి రావడం. జీర్ణక్రియ సరిగా పని చేయక శరీరానికి అవసరమైన కాలరీలు అందకపోవడం వల్ల బరువు తగ్గుతుంది. అదనంగా అలసట, బలహీనత కూడా ఉంటుంది. చాలా సార్లు ఇది మొదటి సంకేతం అవుతుంది.
కానీ ఒకేసారి చెప్పాలంటే — అందరికీ బరువు తగ్గడం జరగదు. కొంతమంది డయాబెటిస్ ఉన్నవారు లేదా మందులు తీసుకునే వారు బరువు స్టేబుల్ గా ఉండవచ్చు. చాలా అరుదుగా కొందరికి నీరు నిల్వడం వల్ల బరువు పెరిగినట్టు కనిపించొచ్చు. కానీ సాధారణంగా అకస్మాత్తుగా బరువు తగ్గడం + మలంలో మార్పులు ఉంటే అది కోలన్ సమస్యకు ముఖ్య హెచ్చరిక. వెంటనే గ్యాస్ట్రోఎంటరాలజిస్ట్ను కలవాలి
❓ కోలన్ కేన్సర్ అకస్మాత్తుగా వస్తుందా? ముందుగా ఎలాంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి?
కోలన్ కేన్సర్ అకస్మాత్తుగా రావడం చాలా అరుదు. సాధారణంగా ఇది కొన్ని సంవత్సరాలపాటు నెమ్మదిగా పెరుగుతుంది. ముందు ఈ వ్యాధి పోలిప్స్ రూపంలో ప్రారంభమవుతుంది. ఈ పోలిప్స్ తొలుత హానికరం కాదు, కానీ సంవత్సరాల గడిచే కొద్దీ కేన్సర్గా మారే అవకాశం ఉంటుంది. అందుకే రెగ్యులర్ స్క్రీనింగ్ అత్యంత ముఖ్యం.
ముందుగా కనిపించే లక్షణాల్లో మలం అలవాట్లు మారిపోవడం (తరచూ డయేరియా లేదా మలబద్ధకం), మలంలో రక్తం, నల్లటి/డార్క్ స్టూల్ రావడం, కడుపు నొప్పి, గ్యాస్, బ్లోటింగ్, మలం పూర్తిగా బయటకు రాకపోయిన భావన ఉంటాయి. రోగి తినేటప్పుడు అలసటగా ఉండటం, బరువు తగ్గిపోవడం, రక్తహీనత (అనీమియా), శరీరంలో శక్తి తగ్గిపోవడం కూడా ప్రధాన హెచ్చరికలు.
చాలా సార్లు ప్రజలు ఈ లక్షణాలను సాధారణ జీర్ణ సమస్యలుగా తీసుకుని కాలయాపన చేస్తారు. కానీ ఈ లక్షణాలు 3–4 వారాలకంటే ఎక్కువగా ఉంటే వెంటనే గాస్ట్రోఎంటరాలజిస్ట్ను సంప్రదించాలి. ముందుగా గుర్తిస్తే ఈ వ్యాధి పూర్తిగా నయం కావచ్చు — ఆలస్యం అంటే ప్రమాదం..
❓ కోలన్ కేన్సర్ అని నిర్ధారణ అయిన తర్వాత తగ్గుతుందా? ఏ స్టేజ్లో తగ్గుతుంది?
కోలన్ కేన్సర్ ఎంత వరకు తగ్గుతుంది అనేది స్టేజ్, రోగి ఆరోగ్యం, మరియు చికిత్స ప్రారంభించిన సమయం మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ప్రారంభ దశల్లో గుర్తిస్తే పూర్తిగా తగ్గడం సాధ్యమే. స్టేజ్ 1 మరియు స్టేజ్ 2 లో కేన్సర్ ఇంకా పేగు లోపలా మాత్రమే ఉంటే శస్త్రచికిత్స చేసి ట్యూమర్ తొలగిస్తారు. ఈ దశల్లో ఎక్కువ మందికి శాశ్వతంగా నయం అవుతుంది. స్టేజ్ 3 లో కేన్సర్ లింఫ్ నోడ్లకు వ్యాపిస్తుంది, ఈ దశలో శస్త్రచికిత్సతో పాటు కెమోథెరపీ చేయిస్తారు. ఇది కూడా మంచి ఫలితాలు ఇవ్వొచ్చు, చాలా మంది బాగా కోలుకోగలరు.
స్టేజ్ 4 లో కేన్సర్ ఇతర అవయవాలకు వ్యాపిస్తుంది (లివర్, లంగ్స్ వంటివి). ఈ దశలో పూర్తిగా నయం చేయడం కష్టమ చికిత్సతో కేన్సర్ పెరుగుదలను ఆపగలరు, జీవితం మెరుగుపరచవచ్చు. నేటి కాలంలో టార్గెటెడ్ థెరపీ, ఇమ్యూనోథెరపీ వంటి ఆధునిక ట్రీట్మెంట్స్ వల్ల జీవన కాలం మరింత పెరిగింది. ముఖ్యమైంది — తొందరగా గుర్తించడం.
❓ గ్యాస్ట్రిక్ కేన్సర్ అంటే ఏమిటి? అది ఎలా వస్తుంది? ఎవరికీ వస్తుంది?
గ్యాస్ట్రిక్ కేన్సర్ అంటే కడుపు (స్టమక్) లో ఏర్పడే కేన్సర్. ఇది ఎక్కువగా కడుపు ముసుగు పొరలోని కణాలు నియంత్రణ లేకుండా పెరగడం వలన వస్తుంది. దీని ప్రధాన కారణాల్లో H. pylori బ్యాక్టీరియా ఇన్ఫెక్షన్, ఎక్కువ ఉప్పు తీసుకోవడం, పికిల్ పదార్థాలు, స్మోక్ చేసిన మీట్, ఫ్రొసెస్ చేసిన ఫుడ్, మసాలా పదార్థాలు ఎక్కువగా తినడం ఉన్నాయి. సిగరెట్ తాగే అలవాటు, మద్యం కూడా ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయి.
దీర్ఘకాల గ్యాస్ట్రైటిస్ ఉన్నవారు, అల్సర్లు సరిగా ట్రీట్ చేయించని వారు, కుటుంబ చరిత్ర ఉన్నవారు, 50 ఏళ్లు పైబడినవారు, బరువు తక్కువగా ఉండే వారు, అనీమియా ఉన్నవారిలో రిస్క్ ఎక్కువగా ఉంటుంది. లక్షణాల్లో నిరంతర అజీర్ణం, ఆకలి తగ్గడం, కడుపు నొప్పి, త్వరగా పొట్ట నిండినట్టు అనిపించడం, బరువు తగ్గడం, బలహీనత, నల్లటి మలం ఉంటాయి. ముందుగా గుర్తిస్తే సర్జరీ + కెమోథెరపీతో మంచి ఫలితాలు వస్తాయి.
❓ గ్యాస్ట్రిక్ కేన్సర్ లక్షణాలు ఎలా ఉంటాయి? ఎలా గుర్తించాలి?
గ్యాస్ట్రిక్ కేన్సర్ ప్రారంభ దశలో ఎక్కువగా గుర్తుపట్టడం కష్టం. మొదట్లో సాధారణంగా అజీర్ణం, గ్యాస్, పొట్ట నిండినట్టు, స్వల్ప కడుపు నొప్పి లాంటివిగా ఉంటాయి కాబట్టి చాలా మంది దాన్ని లైట్గా తీసుకుంటారు. కానీ దశ పెరుగుతుండగా లక్షణాలు స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి — ఆకలి తగ్గిపోవడం, తిన్న వెంటనే పొట్ట నిండిపోవడం, బరువు తగ్గడం, శక్తి తగ్గిపోవడం, మలంలో రక్తం, వాంతుల్లో రక్తం, చాలాదూరం నడవలేకపోవడం, నల్లటి / డార్క్ స్టూల్ రావడం వంటివి. కడుపు ప్రాంతంలో పదేపదే నొప్పి రావడం కూడా ముఖ్య సంకేతం.
గుర్తించడానికి అత్యంత ముఖ్య పరీక్ష ఎండోస్కోపీ. అందులో కనిపించిన అనుమానాస్పద భాగం నుంచి బయోప్సీ తీసి పరీక్షిస్తారు. అదనంగా CT స్కాన్, PET స్కాన్ తో స్ప్రెడ్ను తెలుసుకుంటారు. ఏ అజీర్ణ సమస్య 3-4 వారాలుగా తగ్గకపోతే, బరువు అకస్మాత్తుగా తగ్గితే, వయసు 40 పైగా ఉంటే ఎండోస్కోపీ చేయించుకోవడం తప్పనిసరి. ముందుగా గుర్తిస్తే చికిత్స సక్సెస్ రేటు చాలా ఎక్కువ ఉంటుంది.
❓ ప్యాంక్రియాటిక్ కేన్సర్ లక్షణాలు ఎలా ఉంటాయి? ఎవరికీ వస్తుంది?
ప్యాంక్రియాటిక్ కేన్సర్ అంటే ప్యాంక్రియాస్ గ్రంధిలో వచ్చే కేన్సర్. ఇది “సైలెంట్ క్యాన్సర్” అని అంటారు ఎందుకంటే ప్రారంభ దశల్లో లక్షణాలు చాలా తక్కువగా ఉంటాయి. కానీ పురోగమించిన తర్వాత తీవ్ర బరువు తగ్గడం, ఆకలి తగ్గిపోవడం, వెన్నునొప్పి, జాండిస్ (కళ్ళు, చర్మం పసుపు అవ్వడం), మలం వెలుతురు రంగులో రావడం, మూత్రం ముదురు రంగులో ఉండడం, అలసట వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. కొంతమందికి వాంతులు, అజీర్ణం కూడా ఉంటాయి.
రిస్క్ ఎక్కువవారిలో పొగతాగే వారు, మద్యం ఎక్కువగా తీసుకునేవారు, దీర్ఘకాల ప్యాంక్రియాటిటిస్ ఉన్నవారు, డయాబెటిస్ ఉన్నవారు, జన్యుపరంగా కుటుంబంలో కేన్సర్ హిస్టరీ ఉన్నవారు, అధిక కొవ్వు ఆహారం తీసుకునేవారు ఉంటారు. ఈ కేన్సర్ చాలా వేగంగా ప్రగతి చెందుతుంది కాబట్టి ఏ పచ్చబొట్టు రంగు (జాండిస్) + వెన్నునొప్పి + బరువు తగ్గడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తే వెంటనే గాస్ట్రోఎంటరాలజిస్ట్ను కలవాలి.
❓ గ్యాస్ వచ్చినప్పుడు మధ్యతరగతి కుటుంబాలు ర్యాంటిడైన్ డైలీ వాడుతున్నారు. దీని వల్ల కేన్సర్ వస్తుందని అంటారు – నిజమెంత?
ర్యాంటిడైన్ (Zantac) అనేది గతంలో ఆసిడిటీ, గ్యాస్, అల్సర్లు ఉన్నవారు ఎక్కువగా వాడిన మందు. కొంతకాలం క్రితం పరిశోధనల్లో ఈ మందులో NDMA అనే కెమికల్ ట్రేస్ స్థాయిలో ఉండే అవకాశం గుర్తించారు. NDMA అధిక మోతాదులలో ఉంటే అది కేన్సర్ రిస్క్ పెంచవచ్చు. అందుకే అనేక దేశాల్లో ర్యాంటిడైన్ మార్కెట్ నుండి తాత్కాలికంగా తీసివేశారు లేదా వాడకాన్ని తగ్గించారు.
కానీ చాలా ముఖ్యం — ర్యాంటిడైన్ వాడితే కేన్సర్ వస్తుంది అని శాస్త్రీయంగా నిర్ధారణ కాలేదు. ఇది భయపెట్టి చెప్పే వాదన కాదు, కానీ భద్రత కోసం ప్రికాషన్ మాత్రమే. ప్రస్తుతం డాక్టర్లు ర్యాంటిడైన్కు బదులు మరింత సేఫ్ ఎంపికలు సూచిస్తున్నారు, ఉదా: పాంటోప్రాజోల్, ఓమెప్రాజోల్, రేబిప్రాజోల్ వంటి PPIs.
ముఖ్యంగా — ఏదైనా మందు రోజూ మీరే నిర్ణయించుకుని వాడడం తప్పు. గ్యాస్ లేదా ఆసిడిటీ తరచూ వస్తే కారణం కనుక్కోవడం ముఖ్యం, జీవితాంతం మందుల మీద ఆధారపడటం కాదు. డాక్టర్ కన్సల్ట్ చేసి సరైన ట్రీట్మెంట్ తీసుకోవాలి.
❓ పొట్టలోని అవయవాలు బాగుండాలంటే గట్ హెల్త్ కోసం ఏ ఆహార నియమాలు పాటించాలి? ఎక్కువ కాలం జీవించాలంటే ఏ మార్పులు అవసరం?
గట్ ఆరోగ్యం మంచి ఉండాలంటే సహజ ఆహారం ముఖ్యము. రోజూ ఆహారంలో ఫైబర్, కూరగాయలు, పప్పులు, పండ్లు, మిల్లెట్స్, సలాడ్లు ఉండాలి. పులిసిన ఆహారం (బట్టర్ మిల్క్, పెరుగు, ఇడ్లీ–డోసా) గట్ బ్యాక్టీరియాను మెరుగుపరుస్తాయి. వేయించినవి, జంక్ ఫుడ్, సోడాలు, ప్రాసెస్డ్ ఫుడ్స్ తగ్గించాలి. రోజూ కనీసం 8 గ్లాసులు నీళ్లు తాగాలి. నెమ్మదిగా నమిలి తినాలి — ఇది జీర్ణక్రియకు చాలా ఉపయోగకరం.
ఎక్కువకాలం ఆరోగ్యంగా జీవించాలంటే నడక తప్పనిసరి. రోజుకు 30–45 నిమిషాలు నడవాలి. ఒత్తిడి తగ్గించాలి, ధ్యానం, శ్వాసాభ్యాసం చేయాలి. నిద్ర సరిపడాలి — కనీసం 7 గంటలు. మద్యం, సిగరెట్లను పూర్తిగా మానేయాలి. రెగ్యులర్గా చెకప్లు చేయించాలి, ముఖ్యంగా షుగర్, లిపిడ్స్, లివర్ టెస్ట్. శరీర బరువు, ముఖ్యంగా పొట్ట చుట్టూ కొవ్వు నియంత్రించాలి.
గట్ బాగుంటే శరీరం బాగుంటుంది — 80% ఆరోగ్యం గట్ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.
Rambabu K. is a senior Telugu journalist and the Bureau Chief of City News Telugu. Beginning his career in 1998, he has worked with leading media houses such as Eenadu, Sakshi, and Vaartha. With over 25 years of experience, Rambabu blends powerful reporting with innovative marketing strategies that strengthen local and digital journalism. Along with his editorial leadership, he plays a key role as a journalists’ union leader, actively advocating for press freedom, fair working conditions, and ethical reporting standards.
