గునుగు పువ్వు ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు తెలంగాణ రాష్ట్ర సాంస్కృతిక సింహాసనంగా నిలిచిన బతుకమ్మ పండుగలో పూలకు ఉన్న ప్రాధాన్యం ఎంత చెప్పినా తక్కువే. ఈ పండుగలో ప్రతి పువ్వుకి ఒక ప్రత్యేకమైన అర్థం, శక్తి, ఔషధ గుణం ఉంటుంది. అందులో ముఖ్యంగా గునుగు పువ్వు (Celosia argentea) అంటేనే మన తెలుగు సాంప్రదాయంలో “వెలుగు పువ్వు” లేదా “గునుగురాళ్ళ పువ్వు” అని పిలుస్తారు.
బతుకమ్మ పండుగలో ఈ పువ్వు కేవలం అలంకారానికి మాత్రమే కాదు, మన ఆరోగ్యాన్ని కాపాడే ఔషధ సంపదగా కూడా నిలుస్తుంది. ప్రాచీన ఆయుర్వేద గ్రంథాల్లో గునుగు మొక్కను “శితపుష్పి” లేదా “కూకుటానది పుష్పం” అని పేర్కొన్నారు.
గునుగు పువ్వు ఏమిటి
గునుగు పువ్వు ఒక ఆకర్షణీయమైన ఎరుపు, గులాబీ, తెలుపు రంగులలో పూసే సుగంధ పుష్పం. ఇది ప్రధానంగా ఉష్ణ మండల ప్రాంతాల్లో పెరుగుతుంది. తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, తమిళనాడు ప్రాంతాల్లో ఈ పువ్వు విస్తారంగా కనిపిస్తుంది.
ఇది సాధారణంగా పొలాల్లో, ఖాళీ ప్రదేశాల్లో, రోడ్డు పక్కన స్వభావంగా పెరుగుతుంది. కానీ దీని లోపల దాగిన ఆరోగ్య రహస్యాలు అనేకం.
బతుకమ్మలో గునుగు పువ్వు ప్రాధాన్యం
బతుకమ్మ పండుగ అంటే మహిళల ఆధ్యాత్మిక ఉత్సవం. ఈ ఉత్సవంలో పూలను దేవత రూపంగా పూజిస్తారు. గునుగు పువ్వు బతుకమ్మలో వాడటానికి కారణం కేవలం రంగు, రూపం కాదు — శుద్ధత, శక్తి, ఆరోగ్యానికి సంకేతం కావడం.
గునుగు పువ్వు మన దేహాన్ని శుభ్రపరచే గుణం కలిగి ఉందని నమ్ముతారు. పూజలో వాడిన తర్వాత ఆ పూలను తోటల్లో లేదా నీటిలో వదిలే ఆచారం కూడా ఆరోగ్యపరంగా ప్రయోజనకరమే. ఎందుకంటే ఈ పువ్వు జలవాతావరణాన్ని శుభ్రపరుస్తుంది, కీటకాలను దూరంగా ఉంచుతుంది.
గునుగు పువ్వు లోని పోషక విలువలు
ఈ పువ్వులో ఉన్న ముఖ్యమైన పదార్థాలు:
- విటమిన్ A, C, E – చర్మానికి, కళ్ళకు మేలు.
- ఫ్లావనాయిడ్స్ – శరీరంలో ఉన్న ఇన్‌ఫ్లమేషన్ తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి.
- కాల్షియం, ఐరన్, ఫాస్ఫరస్ – ఎముకలు, రక్తం కోసం అవసరం.
- అల్కలోయిడ్స్, సాపోనిన్స్, బీటా కరోటీన్ – సహజ ఔషధ ప్రభావం కలిగినవి.
ఇవి కలిపి శరీర రోగ నిరోధక శక్తిని పెంచుతాయి, ముఖ్యంగా వర్షాకాలం తరువాత వచ్చే వైరల్ ఇన్‌ఫెక్షన్లను తగ్గించడంలో గునుగు పువ్వు ఉపయోగపడుతుంది.
ఆయుర్వేద దృష్టిలో గునుగు మొక్క
ఆయుర్వేదంలో గునుగు మొక్కను “శీతల గుణం” కలిగిన మొక్కగా పేర్కొన్నారు.
- ఇది పిత్త దోషంను సమతుల్యం చేస్తుంది.
- రక్తశుద్ధి చేస్తుంది.
- కళ్ళకు దృష్టి పెంచుతుంది.
- జీర్ణశక్తిని మెరుగుపరుస్తుంది.
పాత కాలంలో గ్రామీణ వైద్యులు గునుగు ఆకులను పొడిచేసి రసం తాగించడం ద్వారా జ్వరం, చర్మవ్యాధులు, రక్త సంబంధిత సమస్యలకు మందుగా వాడేవారు.
ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు వివరంగా
చర్మ ఆరోగ్యం
గునుగు పువ్వులో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు, విటమిన్ C అధికంగా ఉండడం వలన చర్మానికి సహజ కాంతి వస్తుంది. మొటిమలు, చర్మ దద్దుర్లు తగ్గుతాయి.
కంటి దృష్టికి మేలు
విటమిన్ A సమృద్ధిగా ఉండడం వలన కంటి చూపు మెరుగుపడుతుంది. పాత కాలంలో గునుగు పుష్ప రసాన్ని కంటి చుక్కలుగా వాడే పద్ధతి కూడా ఉండేది.
రక్తహీనత నివారణ
గునుగు పువ్వులో ఐరన్ అధికంగా ఉండటం వల్ల రక్తహీనత ఉన్న వారికి ఎంతో ఉపయోగం.
జ్వరం తగ్గించడంలో సహాయం
దీని ఆకుల కషాయం తాగితే తేలికపాటి జ్వరాలు, తలనొప్పులు తగ్గుతాయి.
స్త్రీల ఆరోగ్యానికి సహజ ఔషధం
మాసిక సమస్యలు, బలహీనతలు ఉన్నప్పుడు గునుగు పువ్వుతో చేసిన కషాయం ఉపయోగపడుతుంది. ఇది శరీరాన్ని చల్లబరచి హార్మోన్ సంతులనం తీసుకువస్తుంది.
కాలేయ రక్షణ
లివర్ ఫంక్షన్ సరిగ్గా ఉండేందుకు గునుగు మొక్కలోని ఫ్లావనాయిడ్స్ సహాయపడతాయి.
గునుగు పువ్వు వాడే పద్ధతులు
- కషాయం (Decoction):
కొద్దిగా గునుగు ఆకులు, పువ్వులు తీసుకొని నీటిలో మరిగించి తాగితే రక్తం శుభ్రపడి జీర్ణశక్తి పెరుగుతుంది. - పేస్ట్ (Paste):
పువ్వులు రుబ్బి చర్మంపై రాస్తే మొటిమలు తగ్గుతాయి. - పొడి (Powder):
ఎండబెట్టి పొడి చేసుకుని చిటికెడు మోతాదులో తేనెతో కలిపి తింటే ఇమ్యూనిటీ పెరుగుతుంది. - పులుసు లేదా వేపుడు వంటల్లో:
కొంతమంది గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో దీని ఆకులు వంటల్లో ఉపయోగిస్తారు. ఇది కూరగా, పులుసుగా చాలా రుచిగా ఉంటుంది.
బతుకమ్మలో గునుగు పువ్వు ఆధ్యాత్మిక అర్థం
బతుకమ్మలో ప్రతి పువ్వుకీ ఒక దేవతా శక్తి ఉంటుందని నమ్మకం. గునుగు పువ్వు శుద్ధి, శాంతి, ఆధ్యాత్మిక స్పష్టతకు ప్రతీక.
ఇది దేవతకు సమర్పించినప్పుడు మనసు ప్రశాంతమవుతుంది, న Negative Energies తొలగిపోతాయి.
గునుగు పువ్వును బతుకమ్మలో మధ్య భాగంలో లేదా చివరి పూజలో ఉంచడం పవిత్రతకు సూచిక. ఇది ప్రకృతిని స్త్రీ శక్తిగా భావించి పూజించే సంప్రదాయానికి సంకేతం.
పర్యావరణానికి మేలు
గునుగు మొక్కలు మట్టి ఉత్పాదకతను పెంచుతాయి. వీటి వేరు వ్యవస్థ నేలలోని తేమను నిలుపుతుంది. పూలు తేనెటీగలను ఆకర్షించి పరాగసంపర్కంకు సహాయపడతాయి. కాబట్టి బతుకమ్మ పండుగ సమయంలో ఈ పువ్వులను ఉపయోగించడం పర్యావరణ పరిరక్షణకూ తోడ్పడుతుంది.
ఆధునిక పరిశోధనలు
చాలా పరిశోధనలు గునుగు పువ్వులో యాంటీ మైక్రోబయల్, యాంటీ క్యాన్సర్, యాంటీ ఇన్‌ఫ్లమేటరీ గుణాలు ఉన్నాయని నిరూపించాయి.
- చైనీస్ మెడిసిన్లో Celosia argentea విత్తనాలను కళ్ళు, కాలేయం, రక్త సంబంధిత వ్యాధుల చికిత్సకు వాడుతున్నారు.
- ఇండియన్ ఫార్మాకాలజీ జర్నల్లో ప్రచురితమైన ఒక అధ్యయనంలో గునుగు ఎక్స్‌ట్రాక్ట్ రక్తపోటు నియంత్రణలో సహాయపడుతుందని తేలింది.
గునుగు పువ్వు పెంచే విధానం
ఇది పెంచడం చాలా సులభం:
- ఎండ ఎక్కువగా వచ్చే ప్రదేశంలో విత్తనాలు వేయాలి.
- తక్కువ నీరు సరిపోతుంది.
- ఒక నెలలో మొక్క పూస్తుంది.
ఇంటి తోటలో, బాల్కనీలో కూడా ఈ పువ్వు సులభంగా పెరుగుతుంది.
ముగింపు
గునుగు పువ్వు ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు గునుగు పువ్వు కేవలం బతుకమ్మ పండుగలో అలంకారానికి మాత్రమే కాదు — ఇది మన ఆరోగ్యానికి, పర్యావరణానికి, ఆధ్యాత్మికతకు విలువైన భాగం. మన సాంప్రదాయం ప్రకృతితో ముడిపడి ఉందని ఇది మరోసారి గుర్తుచేస్తుంది.
బతుకమ్మ పండుగలో గునుగు పువ్వును పూజించడం అంటే ఆరోగ్యాన్ని, శుభ్రతను, ప్రకృతిని గౌరవించడం. మన పండుగలు, మన పూలు, మన జీవనశైలీ — ఇవన్నీ కలిపి మన సంస్కృతిని జీవితం ఇచ్చే బంధాలుగా నిలుస్తాయి.
Author
