భారతదేశంలో నూతన Labour Codes అమలులోకి రావడం అనేది స్వాతంత్ర్యం తర్వాత కార్మిక సంస్కరణల చరిత్రలో ఒక విప్లవాత్మక ఘట్టంగా పరిగణించవచ్చు. దశాబ్దాలుగా అమలులో ఉన్న, అనేక విభాగాలతో సంక్లిష్టంగా ఉన్న 29 పాత కార్మిక చట్టాలను సరళీకృతం చేసి, నాలుగు సమగ్రమైన Labour Codes గా మార్చడం జరిగింది. ఈ నాలుగు Labour Codes – వేతనాల కోడ్ (Code on Wages, 2019), పారిశ్రామిక సంబంధాల కోడ్ (Industrial Relations Code, 2020), సామాజిక భద్రత కోడ్ (Code on Social Security, 2020), మరియు వృత్తి భద్రత, ఆరోగ్యం మరియు పని పరిస్థితుల కోడ్ (Occupational Safety, Health and Working Conditions Code, 2020) – దేశంలోని సుమారు 40 కోట్ల మందికి పైగా కార్మికుల జీవితాలను ప్రభావితం చేయనున్నాయి. ఈ చట్టాల ప్రధాన లక్ష్యం ‘ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్’ ను మెరుగుపరచడం, అదే సమయంలో కార్మికులకు మెరుగైన సామాజిక భద్రత మరియు కనీస హక్కులను కల్పించడం. అయితే, ఈ సంస్కరణలు కార్మికులకు నిజంగా భద్రతను ఇస్తాయా, లేక పాత చట్టాలు కల్పించిన రక్షణలను బలహీనపరుస్తాయా అనే చర్చ దేశవ్యాప్తంగా జరుగుతోంది.
కొత్త Labour Codes లోని ప్రధాన అంశాలలో ఒకటి, కనీస వేతనాల హామీ. గతంలో కనీస వేతనాలు కేవలం కొన్ని ‘షెడ్యూల్డ్’ పరిశ్రమలకే పరిమితం అయ్యేవి. కానీ, ఈ నూతన Labour Codes ప్రకారం, వ్యవస్థీకృత మరియు అసంఘటిత రంగాలలోని ప్రతి కార్మికుడికి కనీస వేతనం చట్టబద్ధంగా దక్కుతుంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం జాతీయ ‘ఫ్లోర్ వేజ్’ ను నిర్ణయిస్తుంది, దాని కంటే తక్కువ వేతనాన్ని ఏ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా
నిర్ణయించడానికి వీలులేదు. ఇది దేశవ్యాప్తంగా కార్మికులందరికీ ఒక ప్రామాణిక జీవన స్థాయిని అందించడంలో సహాయపడుతుంది.
సకాలంలో వేతనం చెల్లింపు అనేది ఇప్పుడు ఒక చట్టబద్ధమైన బాధ్యతగా మారింది, మరియు అనధికార వేతన కోతలు ఉండవు. ఓవర్టైమ్ పనికి సాధారణ వేతనం కంటే కనీసం రెట్టింపు చెల్లించాలనే నిబంధన, కార్మికులు అదనపు పనికి తగిన ప్రతిఫలం పొందేలా చేస్తుంది. దీనితో పాటు, కొత్త వేతనాల కోడ్ ప్రకారం, ఉద్యోగి మొత్తం వేతనంలో (CTC) కనీసం 50 శాతం బేసిక్ పే, కరవు భత్యం (DA) రూపంలో ఉండాలి. ఈ మార్పు వల్ల ఉద్యోగుల టేక్-హోమ్ జీతం (చేతికి అందే జీతం) స్వల్పంగా తగ్గినా, అధిక శాతం ప్రావిడెంట్ ఫండ్ (PF) మరియు గ్రాట్యుటీకి వెళ్లడం వలన దీర్ఘకాలికంగా వారి పదవీ విరమణ నిధి మరియు సామాజిక భద్రత బలోపేతం అవుతుంది.
సామాజిక భద్రత కోడ్ (Code on Social Security) అనేది మరొక కీలకమైన Labour Codes లోని భాగం. ఈ కోడ్ గిగ్ వర్కర్లు (Uber డ్రైవర్లు, Zomato డెలివరీ ఏజెంట్లు), ప్లాట్ఫామ్ వర్కర్లు, మరియు అసంఘటిత రంగ కార్మికులను సామాజిక భద్రతా పరిధిలోకి తీసుకురావడం ఒక చారిత్రక అడుగు. అగ్రిగేటర్ కంపెనీలు తమ టర్నోవర్లో కొంత భాగాన్ని ఈ కార్మికుల సంక్షేమ నిధికి జమ చేయవలసి ఉంటుంది. దీని ద్వారా వారికి జీవిత బీమా, ఆరోగ్య బీమా, వైకల్య కవర్ వంటి ప్రయోజనాలు లభిస్తాయి. గతంలో సామాజిక భద్రతకు నోచుకోని లక్షలాది మంది కార్మికులకు ఈ Labour Codes ఒక రక్షణ వలయాన్ని అందిస్తాయి. అలాగే, 40 ఏళ్లు పైబడిన కార్మికులకు ఉచిత వార్షిక ఆరోగ్య పరీక్షలు తప్పనిసరి చేయడం, ఆరోగ్య భద్రతకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడాన్ని సూచిస్తుంది.
వృత్తి భద్రత, ఆరోగ్యం మరియు పని పరిస్థితుల కోడ్ (OSHWC కోడ్) భద్రత మరియు పని వాతావరణాన్ని మెరుగుపరచడంపై దృష్టి పెడుతుంది. ఈ కోడ్ మహిళా కార్మికులకు గొప్ప ప్రయోజనాలను కల్పిస్తుంది. వారి సమ్మతి, తగిన భద్రతా చర్యలు మరియు రవాణా సౌకర్యాలను కల్పిస్తే, రాత్రి షిఫ్టులలో (నైట్ షిఫ్టుల్లో) అన్ని రంగాలలో పనిచేయడానికి మహిళలకు అనుమతి ఇస్తుంది. ఇది లింగ సమానత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తూ, మహిళలకు మరింత ఎక్కువ ఉపాధి అవకాశాలను కల్పిస్తుంది.
పని గంటల విషయానికి వస్తే, రోజుకు 8 గంటలు, వారానికి 48 గంటల పని పరిమితి కొనసాగుతున్నప్పటికీ, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు వారపు సెలవు దినాలు, పని గంటల షెడ్యూల్లో కొంత వెసులుబాటును కల్పించవచ్చు (ఉదాహరణకు, వారానికి 4 రోజులు 12 గంటల పని). అంతేకాక, వేతనంతో కూడిన వార్షిక సెలవుకు అర్హత పొందడానికి కార్మికులు పనిచేయాల్సిన కనీస రోజులను 240 రోజుల నుండి 180 రోజులకు తగ్గించడం జరిగింది. కొత్త Labour Codes లోని ఈ నిబంధన కార్మికులకు మరింత తొందరగా సెలవులను పొందేందుకు వీలు కల్పిస్తుంది.
పారిశ్రామిక సంబంధాల కోడ్ (Industrial Relations Code) గురించి చూస్తే, ఇది ఉద్యోగుల నియామక పత్రాలను (Appointment Letters) తప్పనిసరి చేసింది. దీని వలన అసంఘటిత రంగంలోని కార్మికులకు కూడా తమ ఉద్యోగ వివరాలు, హక్కులు మరియు సామాజిక భద్రతా ప్రయోజనాలపై స్పష్టత లభిస్తుంది. అంతేకాక, నిర్ణీత కాల వ్యవధి (Fixed-Term Employment) పై నియమించబడిన కార్మికులకు గ్రాట్యుటీ అర్హత కాలాన్ని ఐదు సంవత్సరాల నుండి కేవలం ఒక సంవత్సరానికి తగ్గించడం జరిగింది. ఈ మార్పు కాంట్రాక్ట్ లేదా ప్రాజెక్ట్ ఆధారిత కార్మికులకు చాలా పెద్ద ఆర్థిక భద్రతను ఇస్తుంది.
అయితే, ఈ Labour Codes పట్ల ట్రేడ్ యూనియన్లు మరియు కార్మిక సంఘాలు తీవ్ర అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేస్తున్నాయి. వారి ప్రధాన విమర్శ ఏమిటంటే, ఈ సంస్కరణలు యాజమాన్యాలకు “హైర్ అండ్ ఫైర్” (నియమించుకోవడం, తొలగించడం) విధానాన్ని మరింత సులభతరం చేస్తాయని. ముఖ్యంగా, పారిశ్రామిక సంబంధాల కోడ్లో లే-ఆఫ్ (తొలగింపు) మరియు మూసివేతలకు ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరమైన కార్మికుల సంఖ్య పరిమితిని 100 నుండి 300కు పెంచారు. అంటే, 300 మంది కంటే తక్కువ కార్మికులు ఉన్న సంస్థలు ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండానే సిబ్బందిని తొలగించవచ్చు
లేదా సంస్థను మూసివేయవచ్చు. ఇది కార్మికుల ఉద్యోగ భద్రతకు ముప్పు కలిగిస్తుందని యూనియన్ల వాదన. అలాగే, సమ్మె (Strike) హక్కుపై కూడా కొత్త ఆంక్షలు విధించారు. కార్మికులు సమ్మెకు వెళ్లడానికి 14 రోజుల ముందు నోటీసు ఇవ్వడం తప్పనిసరి, మరియు ఈ నిబంధనలు ట్రేడ్ యూనియన్ల కార్యకలాపాలను, కార్మికుల సామూహిక బేరసారాల శక్తిని (Collective Bargaining Power) బలహీనపరుస్తాయని విమర్శలు వస్తున్నాయి. ఈ అంశాలపై మరింత లోతైన చర్చ అవసరం.
సామాజిక భద్రత, కనీస వేతనం, మహిళా కార్మికులకు భద్రత వంటి అంశాలలో ఈ నూతన Labour Codes స్పష్టమైన ప్రగతిని చూపించినప్పటికీ, పారిశ్రామిక సంబంధాల విషయంలో మాత్రం అనేక వివాదాలు ఉన్నాయి. ఈ సంస్కరణలు ‘వికసిత భారత్’ లక్ష్య సాధనలో భాగంగా, ప్రపంచ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా కార్మిక రంగాన్ని ఆధునీకరించడానికి ఉద్దేశించినవిగా ప్రభుత్వం చెబుతోంది. అయినప్పటికీ, ఈ చట్టాల అసలు ప్రభావం వాటి అమలు మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు రూపొందించే నియమ నిబంధనలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ Labour Codes దేశంలోని లక్షలాది మంది అసంఘటిత, గిగ్ మరియు ప్లాట్ఫామ్ కార్మికులకు సామాజిక భద్రత కల్పించడం ఒక సానుకూల అంశం.
అయితే, వ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులు తమ హక్కులను కోల్పోకుండా, యాజమాన్యాల ఏకపక్ష నిర్ణయాలకు గురికాకుండా ఉండటానికి ట్రేడ్ యూనియన్లు మరియు పౌర సమాజ సంస్థలు మరింత అప్రమత్తంగా ఉండాలి. (భారతదేశంలో ట్రేడ్ యూనియన్ ఉద్యమం గురించి తెలుసుకోవడానికి, మీరు AITUC లేదా CITU వంటి సంస్థల గురించి అధ్యయనం చేయవచ్చు.) ఈ నాలుగు Labour Codes కార్మికులందరికీ సమతుల్యమైన, న్యాయమైన పని వాతావరణాన్ని అందిస్తాయనే ఆశాభావం ఉన్నప్పటికీ, సంక్లిష్టతలను అధిగమించి, ప్రతి కార్మికుడికి వాటి ప్రయోజనాలను చేర్చడంలో ప్రభుత్వ యంత్రాంగం యొక్క చిత్తశుద్ధి కీలకం. నూతన Labour Codes కార్మిక వ్యవస్థకు కొత్త దిశానిర్దేశం చేస్తూ, మెరుగైన భవిష్యత్తుకు మార్గం సుగమం చేస్తాయని ఆశిద్దాం, కానీ కార్మికుల హక్కుల విషయంలో ఎటువంటి రాజీ ఉండకుండా చూడాల్సిన బాధ్యత మాత్రం దేశ ప్రజలపై ఉంది.
Author
