Maulana Azad పేరు భారతదేశ స్వాతంత్ర్య చరిత్రలో, ముఖ్యంగా విద్యారంగంలో, సువర్ణాక్షరాలతో లిఖించదగిన ఒక మహోన్నత వ్యక్తిని సూచిస్తుంది. మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్, స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడిగా, రాజనీతిజ్ఞుడిగా, పండితుడిగా మరియు భారతదేశపు తొలి విద్యా శాఖా మంత్రిగా, భారతీయ సమాజానికి, ముఖ్యంగా ముస్లిం సమాజానికి మరియు దేశంలోని విద్యారంగానికి అందించిన సేవలు అపారమైనవి. ఆయన జీవితం, ఆశయాలు, మరియు ఆనాటి రాజకీయాలపై ఆయన చూపిన ప్రభావం నిజంగా అద్భుతమైనది. ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు మరియు మంత్రి నారా లోకేష్ వంటి నేతలు ఆయన జయంతి సందర్భంగా నివాళులు అర్పించడం, ఆయన వారసత్వానికి మరియు ఆదర్శాలకు నేటికీ ఉన్న ప్రాముఖ్యతను తెలియజేస్తుంది. నేటి యువత, ముఖ్యంగా విద్యార్థులు, ఈ మహనీయుడి జీవితం గురించి తప్పక తెలుసుకోవాలి.
Maulana Azad అసలు పేరు అబుల్ కలాం గులాం ముహియుద్దీన్ అహ్మద్ బిన్ ఖైరుద్దీన్ అల్ హుస్సేనీ. ఆయన 1888 లో మక్కాలో జన్మించారు మరియు చిన్న వయసులోనే అద్భుతమైన మేధస్సును ప్రదర్శించారు. ఇస్లామిక్ వేదాంత శాస్త్రం, తత్వశాస్త్రం, మరియు పర్షియన్, ఉర్దూ, అరబిక్ భాషలలో ఆయనకు ఉన్న లోతైన పరిజ్ఞానం ఆనాటి ప్రముఖులను సైతం ఆశ్చర్యపరిచింది. తన 13వ ఏట వివాహం చేసుకున్న ఈ పండితుడు, కేవలం 16 ఏళ్ల వయసులోనే బోధించడం ప్రారంభించారు.
సంప్రదాయవాద వాతావరణంలో పెరిగినప్పటికీ, ఆయన ఆధునిక విద్య మరియు శాస్త్రీయ దృక్పథం అవసరాన్ని బలంగా నమ్మారు. స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో ఆయన పాత్ర అపూర్వమైనది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నాయకుడిగా, మహాత్మా గాంధీకి అత్యంత సన్నిహితుడిగా, ఆయన హిందూ-ముస్లిం ఐక్యత కోసం అలుపెరగని కృషి చేశారు. ద్విజాతి సిద్ధాంతాన్ని, అంటే దేశ విభజనను, చివరి శ్వాస వరకు తీవ్రంగా వ్యతిరేకించిన అతి కొద్ది మంది నాయకులలో ఆయన ఒకరు. దేశ విభజన అనివార్యమైనప్పుడు కూడా, దేశంలోని ముస్లింలు భారతదేశంలోనే భద్రంగా జీవించగలరని, ఇక్కడే వారి భవిష్యత్తు ఉంటుందని ఆయన బలంగా వాదించారు. ఇది ఆయన దూరదృష్టికి మరియు భారత రాజ్యాంగంపై ఆయనకు ఉన్న నమ్మకానికి నిదర్శనం.
భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం సిద్ధించిన తరువాత, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ మంత్రివర్గంలో ఆయన విద్యాశాఖ మంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించారు. ఈ పదవిలో ఆయన 11 సంవత్సరాలు కొనసాగారు, ఈ 11 సంవత్సరాలలో ఆయన దేశ విద్యా వ్యవస్థ రూపురేఖలను మార్చేశారు. ఈ కాలంలో ఆయన చేసిన కృషి అద్భుతమైనది మరియు చిరస్మరణీయమైనది. దేశంలోని ప్రతి పౌరుడికి, ముఖ్యంగా బాలికలకు మరియు గ్రామీణ ప్రాంతాల వారికి విద్యను చేరువ చేయాలనేది ఆయన ప్రధాన లక్ష్యం. ప్రాథమిక విద్యను ఉచితంగా, నిర్బంధంగా అమలు చేయడానికి ఆయన కృషి చేశారు. ఉన్నత విద్యకు మరియు సాంస్కృతిక అభివృద్ధికి ఆయన చేసిన సేవలు అనిర్వచనీయమైనవి.
నేడు మనం చూస్తున్న అనేక జాతీయ స్థాయి విద్యా సంస్థలకు మూల పురుషుడి Maulana Azad అని చెప్పవచ్చు. ఉదాహరణకు, యూనివర్సిటీ గ్రాంట్స్ కమిషన్ (UGC) ఏర్పాటులో ఆయన కీలక పాత్ర వహించారు. ఐఐటీల (IITs) రూపకల్పన, వాటి ప్రారంభం ఆయన చొరవతోనే జరిగింది. ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఫర్ కల్చరల్ రిలేషన్స్ (ICCR) ను స్థాపించడం ద్వారా, భారతదేశ సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెప్పడానికి ఆయన మార్గం సుగమం చేశారు. సంగీత నాటక అకాడమీ, సాహిత్య అకాడమీ మరియు లలిత కళా అకాడమీ వంటి సంస్థల ఏర్పాటు ద్వారా, కళలు, సాహిత్యం మరియు సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడానికి ఆయన ఎంతో దోహదపడ్డారు.
Maulana Azad కేవలం రాజకీయ నాయకుడు మాత్రమే కాదు, ఆయన ఒక గొప్ప రచయిత, పాత్రికేయుడు కూడా. ఆయన స్థాపించిన ‘అల్-హిలాల్’ మరియు ‘అల్-బలఘ్’ పత్రికలు అప్పటి బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా పోరాడేందుకు, ప్రజలలో జాతీయతా భావాన్ని, స్వాతంత్ర్య కాంక్షను రగిలించడానికి శక్తివంతమైన సాధనాలుగా ఉపయోగపడ్డాయి.
ఈ పత్రికలలో ఆయన రాసిన శక్తివంతమైన వ్యాసాలు అప్పటి యువతను, మేధావులను స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం వైపు నడిపించాయి. ఆయన ప్రఖ్యాత రచన “ఇండియా విన్స్ ఫ్రీడమ్” (India Wins Freedom) అనేది భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలోని కీలక సంఘటనలను, ముఖ్యంగా విభజన నాటి విషాదకరమైన వాతావరణాన్ని, రాజకీయ నాయకుల మధ్య ఉన్న అంతర్గత పోరాటాలను నిష్పక్షపాతంగా విశ్లేషిస్తుంది. ఈ పుస్తకం ఒక చారిత్రక డాక్యుమెంట్, ఇది అప్పటి భారతదేశ రాజకీయాలను అర్థం చేసుకోవడానికి చాలా కీలకం. Maulana Azad ఈ పుస్తకంలో తన వ్యక్తిగత అనుభవాలను, ఆందోళనలను మరియు నిర్ణయాలను కూడా పంచుకున్నారు.
ఆయన జీవితంలో అద్భుతమైన అంశం ఏమిటంటే, ఇస్లామిక్ పండితుడిగా ఉన్నప్పటికీ, ఆయన ఆధునిక విద్యను, లౌకిక వాదాన్ని అత్యంత బలంగా సమర్థించారు. మతం, శాస్త్రం ఒకదానికొకటి వ్యతిరేకం కావని, రెండూ కలిసి మనిషిని సంపూర్ణంగా అభివృద్ధి చేయడంలో సహాయపడతాయని ఆయన గట్టిగా నమ్మారు. ఆయన లౌకికవాద దృష్టికోణం ఆధునిక భారతదేశ నిర్మాణంలో ఒక మూలస్తంభంగా నిలిచింది. ఆయన సేవలకు గుర్తుగా, భారత ప్రభుత్వం 1992 లో ఆయనకు మరణానంతరం దేశ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం భారతరత్నను అందజేసింది. నేడు, ఆయన జయంతిని భారతదేశంలో జాతీయ విద్యా దినోత్సవంగా (National Education Day) జరుపుకోవడం, విద్యకు ఆయన ఇచ్చిన ప్రాధాన్యతను తెలియజేస్తుంది.
ముగింపులో, Maulana Azad కేవలం ఒక చరిత్ర వ్యక్తి మాత్రమే కాదు, ఆయన నేటి తరానికి ఆదర్శప్రాయుడు. ఆయన చూపిన హిందూ-ముస్లిం ఐక్యత మార్గం, విద్యకు ఆయన ఇచ్చిన ప్రాధాన్యత మరియు నిస్వార్థ జాతీయ సేవ నేటి రాజకీయ నాయకులకు మరియు పౌరులకు స్ఫూర్తినిస్తాయి. ఆయన వారసత్వాన్ని గుర్తుంచుకోవడం మరియు ఆయన ఆశయాలను ముందుకు తీసుకుపోవడం ప్రతి భారతీయుడి కర్తవ్యం.
భారతదేశం బహుళ సాంస్కృతిక, బహుళ మత సమాజంగా ఉండాలనే లౌకికవాద ఆదర్శాన్ని Maulana Azad గట్టిగా సమర్థించారు. ఆయన దృష్టిలో, భారతీయ జాతీయతకు మతం ఎప్పుడూ అడ్డంకి కాదు. పాకిస్తాన్ ఏర్పాటు కోసం ముస్లిం లీగ్ చేసిన డిమాండ్‌ను ఆయన దృఢంగా వ్యతిరేకించారు.
ముస్లిం సమాజం భారతదేశంలోనే ఉండాలని, ఇక్కడే వారికి భద్రత, గౌరవం ఉంటాయని ఆయన బలంగా విశ్వసించారు. దేశ విభజన తర్వాత జరిగిన హింస, రక్తపాతం ఆయనను తీవ్రంగా కలచివేసింది. ఈ సంక్షోభ సమయంలో, ఆయన ఢిల్లీలోని జామా మసీదు నుండి చేసిన ప్రసంగం చారిత్రకమైనది. ఆయన ముస్లింలను భారతదేశంలోనే ఉండమని, ధైర్యాన్ని కోల్పోవద్దని పిలుపునిచ్చారు. ఈ ప్రసంగం, ఆయన జాతీయ సమైక్యత పట్ల, లౌకిక రాజ్యాంగం పట్ల కలిగి ఉన్న అచంచలమైన విశ్వాసాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
విద్యా శాఖా మంత్రిగా, Maulana Azad ప్రాచీన, ఆధునిక విద్యల కలయికను ప్రోత్సహించారు. మతపరమైన విద్యతో పాటు, సాంకేతిక, శాస్త్రీయ విద్య అత్యంత అవసరమని ఆయన నమ్మారు. 11 సంవత్సరాల ఆయన పదవీ కాలంలో విద్యారంగంలో ముఖ్యంగా మూడు మార్పులు చోటు చేసుకున్నాయి:
- ప్రాథమిక విద్య విస్తరణ: దేశంలోని ప్రతి బిడ్డకు, ముఖ్యంగా బాలికలకు, విద్య అందుబాటులోకి తీసుకురావడానికి కృషి చేశారు.
- ఉన్నత విద్య సంస్థల స్థాపన: ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీస్ (IITs) వంటి ప్రపంచ స్థాయి సంస్థల స్థాపనకు ఆద్యుడయ్యారు, ఇది భారతదేశాన్ని శాస్త్ర సాంకేతిక రంగంలో ముందుకు నడిపింది.
- సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనం: సాహిత్య అకాడమీ, లలిత కళా అకాడమీ వంటి సంస్థలను స్థాపించడం ద్వారా, భారతీయ కళలు, సాహిత్యం, సంస్కృతి పరిరక్షణకు, ప్రోత్సాహానికి ఆయన అద్భుతమైన కృషి చేశారు. ఈ సంస్థలు నేటికీ భారతదేశ సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని సజీవంగా ఉంచుతున్నాయి.
Maulana Azad కేవలం రాజకీయ నాయకుడే కాదు, ఆయన ఒక గొప్ప ఇస్లామిక్ పండితుడు (Theologian). అరబిక్, పర్షియన్, ఉర్దూ భాషల్లో ఆయనకు తిరుగులేని పట్టు ఉండేది. ఇస్లాం మతాన్ని ఆధునిక కోణంలో, హేతుబద్ధతతో అన్వయించడానికి ఆయన చేసిన కృషి అపారమైనది. ఆయన రాసిన “తర్జుమాన్ ఉల్ ఖురాన్” (Tarjuman-ul-Quran) అనేది ఖురాన్‌కు ఆయన ఇచ్చిన వ్యాఖ్యానం, ఇది ముస్లిం ప్రపంచంలో గొప్ప గౌరవాన్ని పొందింది. Maulana Azad యొక్క మేధో వారసత్వం, ఆయన రాజకీయ వారసత్వం వలెనే, గొప్ప విలువను కలిగి ఉంది. స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో జర్నలిజం శక్తిని ఆయన ముందుగా గుర్తించిన తొలి నాయకుల్లో ఒకరు. పత్రికల ద్వారా సామాన్య ప్రజలను చైతన్యపరచడంలో ఆయన కీలకపాత్ర పోషించారు.
ఆయన జీవితం మరియు సేవలు నేటికీ భారతదేశ భవిష్యత్తుకు మార్గదర్శకంగా నిలుస్తున్నాయి. యువత ఆయన ఆదర్శాలను స్వీకరించడం ద్వారా మాత్రమే, భారతదేశం ఒక శక్తివంతమైన, లౌకిక, విద్యావంతమైన దేశంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
Author
