ప్రకృతి సంపదకూ, జీవ వైవిధ్యానికీ నేట్టూ నల్లమలల ప్రాధాన్యం ఎంతో ప్రత్యేకమైనది. ఈ సీజన్లో వెలసిన వర్షాలతో నిండిన చెరువులు, వాగులు, జలపాతాలు అటవీ సౌందర్యాన్ని మరింత ఆహ్లాదకరంగా మార్చేశాయి. మల్లికార్జున స్వామివారిని దర్శించుకోవడానికి రాష్ట్రం నలుమూలల నుంచి భక్తులు శ్రద్ధతో రావడంతో పాటు, మహారాష్ట్ర, కర్నాటక, తెలంగాణ నుంచి కూడా యాత్రికులు పెద్ద సంఖ్యలో చేరుతున్నారు. భక్తి, ఆధ్యాత్మికత, ప్రకృతి సౌందర్యం కలసి నల్లమల ప్రాంతాన్ని ఒక విశిష్ట క్షేత్రంగా నిలబెట్టాయి.
నల్లమల అటవీ ప్రాంతంలో పులులు, చిరుతలు, అడవి పందులు, అడవి ఎద్దులు వంటి అరుదైన జంతువులు సంచరిస్తున్నాయి. వీటిని దర్శించడానికి పర్యాటకులు ప్రత్యేక పర్యటనలకు ఆసక్తి చూపుతున్నారు. ముఖ్యంగా అమరావతి, ఒంగోలు, ప్రక్కప్రాంతాల నుంచి విద్యార్థులు, పరిశోధకులు ఇక్కడికి వచ్చి అటవీ శోభను ఆస్వాదిస్తున్నారు. ఈ ప్రాంతంలోని మునుగురులో కొన్ని స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల ఆధ్వర్యంలో జరిగిన దోపిడీ నిరోధక పోరాటాల చరిత్ర కూడా ప్రాచుర్యం పొందింది. వీటన్నీ నల్లమలలకున్న విశిష్టతను మరింతగా పెంచుతున్నాయి.
సీతమ్మ వాగు, భైరవసాగర్ వాగు, చిన్నసానిపల్లి జలపాతం వంటి సహజసిద్ధమైన సుందర దృశ్యాలు పర్యాటకుల మనసును కట్టిపడేస్తున్నాయి. ఇక్కడి అటవీ ప్రాంతంలో మునుగురులు, మూలికలు, అరుదైన ఔషధ వృక్షాలు విస్తారంగా లభిస్తున్నాయి. స్థానికులు ఈ మూలికలను వినియోగిస్తూ అనేక రకాల వైద్యపద్ధతులను ఆచరిస్తున్నారు. దాంతో నల్లమలలు కేవలం భక్తి, పర్యాటక ప్రదేశంగానే కాక, వైద్యపరమైన ప్రాముఖ్యతను కూడా సంతరించుకున్నాయి.
మరోవైపు, అటవీశాఖ అధికారులు పులులు, చిరుతలు వంటి వన్యప్రాణులను కాపాడేందుకు ప్రత్యేక చర్యలు చేపడుతున్నారు. పర్యాటకులు నిర్దిష్ట మార్గాల్లోనే తిరగాలని సూచిస్తూ, జంతువులను కలవరపెట్టకుండా చూడమని హెచ్చరికలు జారీ చేస్తున్నారు. ఈక్రమంలో సీసీ కెమెరాలు, డ్రోన్ల సహాయంతో అటవీ పరిసరాలపై నిరంతర పర్యవేక్షణ చేస్తున్నారు. అడవిలోని సహజ వనరులను కాపాడడం, వన్యప్రాణులను రక్షించడం అటవీశాఖ ప్రధాన లక్ష్యమని అధికారులు వెల్లడించారు.
ఇటీవలి కాలంలో వర్షపాతం పెరగడంతో వాగులు, జలపాతాలు పొంగిపొర్లుతున్నాయి. దీనివల్ల పర్యాటకులు ఎక్కువ సంఖ్యలో రావడం గమనార్హం. ముఖ్యంగా వీకెండ్ రోజుల్లో నల్లమల ప్రాంతం పర్యాటకులతో కిక్కిరిసిపోతుంది. అయితే అధికారులు తీసుకున్న భద్రతా చర్యల వలన పెద్ద ఎలాంటి ప్రమాదాలు జరగకుండా పర్యటనలు సాఫీగా సాగుతున్నాయి. స్థానికులు పర్యాటకులకు సాంప్రదాయ వంటకాలు అందిస్తూ, వారి మనసులను గెలుచుకుంటున్నారు.
నల్లమల ప్రాంతంలో పండుగల సమయంలో ప్రత్యేక ఉత్సవాలు, ఆధ్యాత్మిక కార్యక్రమాలు నిర్వహించడం సంప్రదాయంగా ఉంది. ముఖ్యంగా మల్లికార్జున స్వామి దేవస్థానంలో బ్రహ్మోత్సవాలు, కార్తీక దీపోత్సవాలు ఘనంగా జరుగుతాయి. దేశం నలుమూలల నుంచి భక్తులు తరలి వస్తారు. ఈ ఉత్సవాల సమయంలో అటవీ ప్రాంతం మొత్తం వెలుగులతో నిండిపోతుంది. ఆధ్యాత్మికతతో పాటు ప్రకృతి అందాలు కలగలిపి పర్యాటకులకు మధురానుభూతి కలిగిస్తాయి.
ప్రస్తుతం రాష్ట్ర పర్యాటక శాఖ, అటవీశాఖ సంయుక్తంగా నల్లమల పర్యాటకాభివృద్ధి కోసం ప్రత్యేక ప్రణాళికలు సిద్ధం చేస్తున్నాయి. కొత్త రహదారులు, వసతిగృహాలు, గైడ్ సదుపాయాలు ఏర్పాటు చేయాలని యోచిస్తున్నారు. ఈక్రమంలో స్థానిక యువతకు ఉద్యోగావకాశాలు కల్పించాలని ప్రభుత్వం సంకల్పించింది. నల్లమలల సౌందర్యం, వైవిధ్యం దేశవ్యాప్తంగా ప్రాచుర్యం పొందేలా ప్రత్యేక ప్రచారాన్ని కూడా చేపట్టనున్నారు.
నల్లమలల్లో విస్తరించిన ఈ అద్భుతమైన సహజ సంపదను కాపాడుకోవడం ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత. భక్తి, పర్యాటకత, జీవ వైవిధ్యం ఈ మూడింటినీ సమన్వయపరిచిన నల్లమలలు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ఒక విశిష్టమైన రత్నమని చెప్పవచ్చు.