Police Settlements అనే పదం ఈ మధ్యకాలంలో పశ్చిమగోదావరి జిల్లాలో పదేపదే వినిపిస్తున్న సంచలనం. వ్యవస్థలో లోపాలకు, చట్టం అమలు చేయడంలో జరుగుతున్న పొరపాట్లకు ఇది అద్దం పడుతోంది. పౌరులు తమ సమస్యల పరిష్కారం కోసం నమ్మకంతో పోలీసు స్టేషన్‌కు వెళ్తే, అక్కడ చట్టపరమైన ప్రక్రియకు బదులుగా ప్రైవేట్ పంచాయితీలు, రాజీ మార్గాలు ఎక్కువయ్యాయని పలు నివేదికలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి.
ముఖ్యంగా భూ వివాదాలు, ఆస్తి తగాదాలు, లేదా చిన్నపాటి సివిల్ గొడవల్లో పోలీసులు కేసు నమోదు చేయకుండా, చట్టం పరిధిలో దర్యాప్తు జరపకుండా, స్టేషన్ల లోపల లేదా బయట ‘సెటిల్‌మెంట్’ చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నారనే ఆరోపణలు తీవ్రంగా ఉన్నాయి. ఈ తీరు పౌరుల ప్రాథమిక హక్కులను ఉల్లంఘించడమే కాకుండా, న్యాయ వ్యవస్థపై, పోలీసు వ్యవస్థపై ఉన్న నమ్మకాన్ని కూడా దెబ్బతీస్తోంది.
సాధారణంగా ఒక వివాదం తలెత్తినప్పుడు, బాధితులు పోలీసులకు ఫిర్యాదు చేస్తే, ఎఫ్‌ఐఆర్ నమోదు చేసి, దర్యాప్తు జరిపి, న్యాయస్థానం ద్వారా పరిష్కారం చూపడం విధి. కానీ, కొందరు అధికారులు ఈ ప్రక్రియను పక్కనపెట్టి, ఫిర్యాదుదారు, ప్రతివాదిని పిలిచి, వారి మధ్య ఏదో ఒక ఒప్పందానికి కుదిర్చి, రికార్డుల్లో కేసు లేకుండా, సమస్య ‘పరిష్కారం’ అయిందని చూపించడానికి మొగ్గు చూపుతున్నారు. దీని వెనుక కొన్ని అక్రమ లావాదేవీలు జరుగుతున్నాయనే విమర్శలు కూడా బలంగా ఉన్నాయి. ఇలాంటి Police Settlements వలన, బలహీనులకు న్యాయం జరగడం లేదు. ఆర్ధికంగా, సామాజికంగా బలంగా ఉన్నవారే తమ పలుకుబడిని ఉపయోగించి పోలీసులను తమకు అనుకూలంగా మార్చుకుని, తమకు అనుకూలమైన ఒప్పందాలను చేసుకుంటున్నారని తెలుస్తోంది.
ఈ ధోరణి పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలోని వివిధ ప్రాంతాలలో కనిపిస్తోంది. చిన్నపాటి వ్యవహారాల నుండి పెద్ద భూ వివాదాల వరకు, ప్రైవేట్ సెటిల్‌మెంట్ల జాడలు స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నాయి. ఒక పౌరుడు తనకు అన్యాయం జరిగిందని పోలీసుల వద్దకు వెళ్ళినప్పుడు, వారికి భరోసా ఇవ్వాల్సింది పోయి, కేసు నమోదు చేయకుండా వారిని తిప్పి పంపడం లేదా రాజీకి ఒత్తిడి చేయడం న్యాయానికి విరుద్ధం.
చట్టం ప్రకారం, ఫిర్యాదు అందిన వెంటనే, అది కోగ్నిజబుల్ నేరం పరిధిలో ఉంటే, పోలీసులు తప్పనిసరిగా ఎఫ్‌ఐఆర్ నమోదు చేయాలి. కానీ, Police Settlements చేయాలనే ఉద్దేశంతో కొందరు అధికారులు చట్టాన్ని తమకు అనుకూలంగా వాడుకుంటున్నారు. దీనిపై ఉన్నతాధికారులు కూడా దృష్టి సారించాల్సిన అవసరం ఉంది. కొన్ని సందర్భాల్లో, ఈ సెటిల్‌మెంట్ల వలన కోర్టులకు వెళ్లాల్సిన అవసరం లేకుండా పోవచ్చు అని కొందరు వాదించినా, చట్ట విరుద్ధంగా జరిగే రాజీ మార్గాలు ఎల్లప్పుడూ అన్యాయానికే దారితీస్తాయి.
ప్రైవేట్ పంచాయితీలలో పోలీసులు పాల్గొనడం అనేది సర్వీస్ నిబంధనలకు విరుద్ధం. పోలీసుల పాత్ర కేవలం చట్టాన్ని అమలు చేయడమే కానీ, సివిల్ వివాదాలలో మధ్యవర్తిగా వ్యవహరించడం కాదు. అయినా కూడా, కొందరు అధికారులు అడ్డదారులు తొక్కి, తమ అధికార పరిధిని దాటి వ్యవహరిస్తున్నారు. ఈ తరహా Police Settlements పౌరుల భద్రతకు ముప్పుగా పరిణమించవచ్చు.
ఒకవేళ బలవంతపు సెటిల్‌మెంట్ జరిగితే, బాధితుడు మళ్ళీ అదే సమస్యతో బాధపడాల్సి వస్తుంది, కానీ అప్పటికే పోలీసు వ్యవస్థపై నమ్మకం కోల్పోవడం వల్ల ఫిర్యాదు చేయడానికి కూడా వెనుకాడుతారు. ఈ పరిస్థితి పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలోనే కాదు, రాష్ట్రంలోని అనేక ప్రాంతాలలో ఉన్నట్టు తెలుస్తోంది. అందుకే, ఈ సమస్యపై రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఒక సమీక్ష జరగాలి.
నిజానికి, చట్టబద్ధమైన పద్ధతిలో కేసు నమోదు చేయకుండా ఉంటే, నేర గణాంకాలు తక్కువగా కనిపిస్తాయి. ఇది పోలీసు శాఖకు మంచి రికార్డుగా కనిపించినా, వాస్తవానికి సమాజంలో నేరాలు తగ్గడం లేదని, కేవలం రికార్డుల నుండి మాత్రమే తొలగించబడుతున్నాయని అర్థం. ఇలాంటి Police Settlements సమాజానికి చేసే హాని అంతా ఇంతా కాదు.
చట్టంపై గౌరవం తగ్గిపోతుంది, నేరస్తులు మరింత ధైర్యంగా మారతారు. ఎందుకంటే, కొంత డబ్బు లేదా పలుకుబడి ఉంటే కేసు లేకుండా బయటపడవచ్చు అనే నమ్మకం నేరస్తుల్లో పెరుగుతుంది. ఈ దుస్థితిని నివారించడానికి పటిష్టమైన చర్యలు అవసరం. ప్రతి ఫిర్యాదును చట్ట ప్రకారం నమోదు చేసి, దర్యాప్తు జరపడానికి ఉన్నతాధికారులు కఠినమైన ఆదేశాలు ఇవ్వాలి. ఏ అధికారి అయినా చట్టాన్ని ఉల్లంఘిస్తే, వారిపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవడం ద్వారా మాత్రమే ఈ విధానానికి అడ్డుకట్ట వేయగలం.
ఈ సమస్యపై ప్రజలలో కూడా అవగాహన పెంచాలి. ఫిర్యాదు అందిన వెంటనే ఎఫ్‌ఐఆర్ నమోదు చేయకపోతే, వారు తమ హక్కుల కోసం ఎలా పోరాడాలి అనే విషయాలను తెలియజేయాలి. Police Settlements అనేది అక్రమ మార్గం అని, దీనికి లొంగకూడదని పౌరులకు స్పష్టంగా చెప్పాలి. జిల్లాలోని అనేక గ్రామాలు, పట్టణాల్లో ఈ సెటిల్‌మెంట్ల వ్యవహారం చర్చనీయాంశంగా మారింది.
స్థానిక పోలీసులు, కొన్ని రాజకీయ శక్తులు కలిసి ఈ వ్యవహారాలను నడుపుతున్నారనే ఆరోపణలు కూడా ఉన్నాయి. పోలీసులు చట్టాన్ని రక్షించేవారే కానీ, చట్టాన్ని ఉల్లంఘించేవారు కారు. వారి గౌరవం, వారి విధులు చట్టాన్ని సమర్థించడంలోనే ఉన్నాయి. పోలీస్ మాన్యువల్ నియమాలు (DoFollow External Link) స్పష్టంగా విధులను నిర్వచిస్తున్నాయి. ఈ నియమాలను అతిక్రమిస్తే, పర్యవసానాలు తీవ్రంగా ఉంటాయి.
కొన్ని కేసుల్లో సివిల్, క్రిమినల్ అంశాలు కలిసి ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, భూమి ఆక్రమణ విషయంలో క్రిమినల్ బెదిరింపులు ఉంటే, అది క్రిమినల్ కేసుగా నమోదు చేయాలి. కానీ, కేవలం సివిల్ అంశంపై దృష్టి సారించి, Police Settlements పేరుతో కేసును పక్కదారి పట్టిస్తున్నారు. ఈ వైఖరిని మార్చుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. న్యాయం అనేది అందరికీ సమానంగా అందాలి.
అది డబ్బుతో కొనుగోలు చేసే వస్తువు కారాదు. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో పారదర్శకతను పెంచడానికి, అన్ని పోలీస్ స్టేషన్లలో ఫిర్యాదుల నిర్వహణను డిజిటలైజ్ చేయాలి. ప్రతి ఫిర్యాదుకు ఒక రసీదు ఇచ్చి, దాని స్టేటస్‌ను ఆన్‌లైన్‌లో ట్రాక్ చేసే విధానం తీసుకురావాలి. దీని ద్వారా, కేసులను రికార్డుల్లో లేకుండా పక్కన పెట్టే అవకాశం ఉండదు.
గతంలో కూడా ఇలాంటి వ్యవహారాలు వెలుగులోకి వచ్చినప్పుడు, ఉన్నతాధికారులు కొన్ని చర్యలు తీసుకున్నారు. కానీ, అవి తాత్కాలికంగా మాత్రమే పనిచేశాయి. ఈ సమస్యకు శాశ్వత పరిష్కారం కావాలంటే, సంస్థాగత మార్పులు తీసుకురావాలి. పోలీసు వ్యవస్థలో నైతిక విలువలు, జవాబుదారీతనం పెంచాలి. ప్రతి పోలీసు అధికారి తమ విధులను చట్టబద్ధంగా నిర్వర్తించేలా శిక్షణ ఇవ్వాలి.
Police Settlements సంస్కృతిని పూర్తిగా రూపుమాపడానికి పౌర సమాజం, న్యాయవాదులు, మీడియా కలిసి కృషి చేయాలి. ఈ రకమైన అక్రమ సెటిల్‌మెంట్లలో పాల్గొనే అధికారులపై తక్షణమే విచారణ జరిపి, వారిపై చర్యలు తీసుకోవాలని ప్రజలు కోరుతున్నారు. లేదంటే, న్యాయం కోసం తలుపు తట్టే సామాన్య పౌరుడికి నిరాశే మిగులుతుంది. ఈ పరిస్థితిని అరికట్టడానికి, పోలీసు శాఖ అంతర్గత విచారణ విభాగాలను బలోపేతం చేయాలి. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా పోలీస్ స్టేషన్లలో జరుగుతున్న అక్రమాలపై [మా గత కథనం](Internal Link: police-misconduct-and-complaints) ను పరిశీలించండి.
మొత్తంగా చూస్తే, చట్టాన్ని పరిరక్షించాల్సిన పోలీసులే చట్టాన్ని తమకు అనుకూలంగా మార్చుకోవడం, ప్రైవేట్ సెటిల్‌మెంట్లకు పాల్పడడం సమాజానికి ప్రమాదకరం. న్యాయం కోసం నిలబడాల్సిన వ్యవస్థ, డబ్బు కోసం లేదా పలుకుబడి కోసం తలవంచకూడదు. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో ఈ Police Settlements సంస్కృతికి త్వరగా ముగింపు పలకాలి.
చట్టబద్ధమైన పాలనను స్థాపించడానికి, పారదర్శకతను పెంచడానికి చర్యలు తీసుకోవాల్సిన సమయం ఇది. లేకుంటే, ప్రజల నమ్మకం పూర్తిగా సన్నగిల్లుతుంది. న్యాయానికి విలువనిచ్చే, ప్రజలకు భద్రత కల్పించే పోలీసు వ్యవస్థను మనం చూడాలంటే, ఈ సమస్యపై వెంటనే దృష్టి సారించాలి. ప్రతి అధికారి తమ విధిని గుర్తుంచుకోవాలి. Police Settlements వంటి అసాంఘిక కార్యకలాపాలకు దూరంగా ఉండి, చట్టాన్ని నిష్పక్షపాతంగా అమలు చేయడమే వారి ప్రధాన లక్ష్యం కావాలి.
Police Settlements వల్ల ఏర్పడిన పరిస్థితుల కారణంగా, చాలామంది తమ భూమిపై హక్కులను కోల్పోయారు. న్యాయం దొరకలేదని అనేక మంది పౌరులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. అందుకే, ఈ అంశంపై మరింత లోతైన దర్యాప్తు అవసరం. ఉన్నత స్థాయి విచారణ జరిపి, ఈ అక్రమాలకు పాల్పడిన వారిపై కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలి. Police Settlements అనేది ఒకప్పుడు రహస్యంగా జరిగినా, ఇప్పుడు అది బహిరంగ రహస్యం అయింది. దీన్ని అరికట్టాలంటే, ప్రజలు ధైర్యంగా ముందుకు వచ్చి ఫిర్యాదు చేయాలి.
భయపడకుండా తమ గొంతు వినిపించాలి. న్యాయం కోసం పోరాడాలి. అప్పుడే ఈ వ్యవస్థలో మార్పు సాధ్యమవుతుంది. పోలీసులు ప్రజల స్నేహితులుగా మారాలి, కేవలం అధికారాన్ని దుర్వినియోగం చేసేవారిగా కాదు. Police Settlements వంటి వ్యవహారాలు చట్ట పాలనకు వ్యతిరేకం.
ప్రతి పౌరుడు తమ హక్కులను తెలుసుకోవాలి. ఫిర్యాదు చేయడానికి పోలీసు స్టేషన్‌కు వెళ్లినప్పుడు, తమ హక్కుల గురించి వారికి తెలిసి ఉంటే, పోలీసు అధికారులు చట్టవిరుద్ధంగా వ్యవహరించడానికి సాహసించరు. ఎఫ్‌ఐఆర్ నమోదు చేయకపోతే, వారు ఉన్నతాధికారులను ఆశ్రయించడానికి లేదా నేరుగా న్యాయస్థానంలో ప్రైవేట్ కంప్లైంట్ వేయడానికి అవకాశం ఉంది. ఈ ప్రత్యామ్నాయ మార్గాల గురించి పౌరులకు అవగాహన కల్పించాలి. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలోని ప్రతీ పోలీస్ స్టేషన్‌లో ఈ Police Settlements వ్యవహారం లేకుండా, చట్టబద్ధమైన పాలన సాగాలి. ప్రజల నమ్మకాన్ని తిరిగి సంపాదించుకోవడానికి, పోలీసు శాఖ స్వచ్ఛందంగా చర్యలు తీసుకోవాలి.
Author
