అన్నం, వంటకాలు, వంటింటి రుచులు అనేవి మన జీవన విధానంలో ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా నిలుస్తాయి. భారతీయ సంప్రదాయ వంటకాలలో ప్రతి పదార్థం, ప్రతి మసాలా ఒక ప్రత్యేకతను కలిగి ఉంటుంది. ముఖ్యంగా తెలుగు వంటలలో పచ్చళ్ళకు, కూరల రుచులకు, తీపి పదార్థాలకూ, స్నాక్స్‌కూ ప్రత్యేక స్థానముంది. వంటకాలు కేవలం ఆకలి తీర్చే పదార్థాలు మాత్రమే కాకుండా, కుటుంబాలను, స్నేహాలను, ఆనందాన్ని కలిపే బంధాలుగా ఉంటాయి. ప్రతి వంటకం వెనుక ఒక కథ ఉంటుంది, అది ఒక ప్రాంతానికి చెందినదైనా, ఒక పండుగకు సంబంధించినదైనా, ఒక కుటుంబం తరతరాలుగా కాపాడుకుంటూ వస్తున్న రహస్యమైన రుచైనా కావచ్చు.
తెలుగు వంటింటిలో ఉదయం మొదలు సాయంత్రం వరకు జరిగే వంటలో ప్రతి సమయానికీ ప్రత్యేకత ఉంటుంది. ఉదయం అల్పాహారానికి ఇడ్లీ, దోసె, ఉప్మా వంటి వంటకాలు సులభంగా, పోషకంగా తయారవుతాయి. మధ్యాహ్న భోజనానికి అన్నం, పప్పు, కూరలు, పచ్చళ్ళు తప్పనిసరిగా వడ్డిస్తారు. సాయంత్రం సమయానికి తేలికపాటి టిఫిన్‌లు, స్నాక్స్ తయారవుతాయి. రాత్రి భోజనానికి సాధారణంగా తేలికగా ఉండే ఆహారాన్ని ఇష్టపడతారు. ఈ విధంగా ప్రతి రోజూ ఆహారం ఒక శైలిని, ఒక సాంప్రదాయాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.
వంటకాల్లో ఉపయోగించే పదార్థాలు ప్రాంతానికీ, సీజన్‌కి అనుగుణంగా మారుతూ ఉంటాయి. ఉదాహరణకు, వేసవికాలంలో మజ్జిగ, పెరుగు, దోసకాయ వంటి చల్లదనాన్ని ఇస్తున్న పదార్థాలను వాడతారు. వర్షాకాలంలో కారప్పప్పు, పులుసు, కూరలతో వేడి వంటకాలను ఇష్టపడతారు. శీతాకాలంలో ముద్దపప్పు, నెయ్యి, వేపుడు వంటివి ఎక్కువగా వాడతారు. ఇలా ప్రకృతి పరిస్థితులకు తగ్గట్టుగా వంటకాలు మారడం మన సంస్కృతిలో ఆహారం ఏ స్థాయిలో ప్రాధాన్యత సాధించిందో చెప్పే ఉదాహరణ.
ప్రతీ పండుగకీ ఒక ప్రత్యేక వంటకం ఉంటుంది. సంక్రాంతి పండుగ అంటే అరిసెలు, పాయసం తప్పనిసరి. ఉగాది అంటే బెల్లం, చింతపండు, వేపపువ్వు కలిపిన ఉగాది పచ్చడి ప్రధాన ఆకర్షణ. దసరా, దీపావళి లాంటి పండుగల్లో లడ్డూలు, జిలేబీలు, గజ్జికాయలు వంటి తీపి వంటకాలు ఇళ్ళను పరిమళభరితంగా మారుస్తాయి. ఈ వంటకాల తయారీ సమయంలో కుటుంబ సభ్యులంతా కలసి పనిచేయడం ద్వారా ఆనందం రెట్టింపవుతుంది.
పచ్చళ్ళు తెలుగు వంటింటి ఆత్మ అని చెప్పొచ్చు. మామిడికాయ పచ్చడి, టమాట పచ్చడి, గోంగూర పచ్చడి, అవకాయ వంటి వందల రకాల పచ్చళ్ళు తినేవారికి రుచిని, తినకపోతే లోటును కలిగిస్తాయి. ప్రత్యేకంగా వేసవికాలంలో మామిడికాయ పచ్చడి చేసే సంస్కారం ఇళ్లలో ఒక పండుగ వాతావరణంలా ఉంటుంది. వర్షాకాలంలో గోంగూర పచ్చడి వంటింటి వాసనలతో ఆకలిని మరింత పెంచుతుంది.
ఆధునిక కాలంలో వంటకాల్లో కొంత మార్పు వచ్చినా, సంప్రదాయ రుచులను మరువలేము. రెస్టారెంట్లలో, హోటళ్లలో కొత్త రకాల ఫాస్ట్‌ఫుడ్‌లు అందుబాటులోకి వచ్చినా, ఇంట్లో అమ్మ చేతివంట రుచిని ఏ వంటకం మించలేదని అందరూ ఒప్పుకుంటారు. ఇంట్లో తయారుచేసిన పదార్థాలు ఆరోగ్యానికి మేలు చేస్తాయి, కుటుంబ బంధాలను గట్టిపరుస్తాయి. వంట చేసే ప్రక్రియలో సహనం, శ్రద్ధ, శ్రమ అంతర్భాగాలుగా ఉంటాయి.
వంటకాలు కేవలం కడుపుని నింపేవి కాకుండా, మన సంస్కృతిని, సంప్రదాయాన్ని, ప్రాంతీయతను ప్రతిబింబిస్తాయి. ప్రపంచంలో ఎక్కడికైనా వెళ్ళినా మన తెలుగు వంటల రుచి గుర్తొస్తుంది. విదేశాలలో ఉన్న తెలుగు ప్రజలు కూడా పండుగ సందర్భాల్లో పచ్చళ్ళు, పాయసాలు, బూరెలు తయారు చేసి తమ మూలాలను గుర్తు చేసుకుంటారు. ఆహారం అనేది మన మానసిక స్థితినీ, శారీరక శక్తినీ ప్రభావితం చేస్తుంది. అందువల్ల వంటకాలను కేవలం ఆహారంగా కాకుండా ఒక కళగా భావించడం అవసరం.
ఇలా తెలుగు వంటకాలు మన జీవితాల్లో ఒక అంతర్భాగంగా మారిపోయాయి. ప్రతి వంటకం మనకు ఒక జ్ఞాపకాన్ని, ఒక అనుభూతిని గుర్తుచేస్తుంది. వంటలు చేయడం, తినడం, పంచుకోవడం అనే ఈ సమగ్రతే మన తెలుగు సంస్కృతికి మూలాధారం.
Author
