అమెరికా మాజీ అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ తాజాగా చేసిన వ్యాఖ్యలు అంతర్జాతీయ రాజకీయ వర్గాల్లో చర్చకు దారితీశాయి. ఆయన ప్రకారం, అమెరికా-పాకిస్థాన్ సంబంధాలను బలోపేతం చేయడంలో భాగంగా భారత్‌తో ఉన్న వ్యూహాత్మక సంబంధాలు తాత్కాలికంగా త్యాగం చేయాల్సి వచ్చినా వెనుకాడరని స్పష్టం చేశారు. ఈ ప్రకటనతో భారత్-అమెరికా సంబంధాల భవిష్యత్తుపై సందేహాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.
భారత్ మరియు అమెరికా గత దశాబ్దం నుంచి వ్యూహాత్మక భాగస్వాములుగా మారాయి. రక్షణ, వాణిజ్యం, టెక్నాలజీ, అంతరిక్షం, విద్య వంటి అనేక రంగాల్లో ఇరుదేశాలు ఒకరిపై మరొకరు ఆధారపడుతున్నాయి. ముఖ్యంగా చైనా పెరుగుతున్న ప్రభావాన్ని అడ్డుకోవడంలో భారత్ కీలక మిత్రదేశంగా అమెరికా భావిస్తుంది. కానీ ట్రంప్ తాజా వ్యాఖ్యలు ఈ సమీకరణానికి విరుద్ధంగా కనిపిస్తున్నాయి.
పాకిస్థాన్‌తో సంబంధాలు అమెరికాకు చారిత్రకంగా ప్రాధాన్యమైనవే. అఫ్గానిస్తాన్ యుద్ధం సమయంలో పాకిస్థాన్ అమెరికాకు వ్యూహాత్మక భాగస్వామిగా నిలిచింది. అయితే ఉగ్రవాద శిక్షణా శిబిరాలు, అణు భద్రత సమస్యలు, అంతర్గత అస్థిరతల కారణంగా పాకిస్థాన్‌పై నమ్మకం కొంతకాలంగా తగ్గింది. అయినప్పటికీ ట్రంప్ పాలసీ మళ్లీ పాకిస్థాన్ వైపు మొగ్గు చూపుతుందనే సంకేతాలు స్పష్టమవుతున్నాయి.
భారత్ దృష్టిలో ఇది ఒక ఆందోళనకర పరిణామం. ఎందుకంటే పాకిస్థాన్ తరచూ ఉగ్రవాదానికి ఆశ్రయం ఇస్తుందని భారత్ ఆరోపిస్తోంది. కాశ్మీర్ అంశం, సరిహద్దు ఉల్లంఘనలు, దౌత్య ఉద్రిక్తతలు భారత్-పాక్ సంబంధాలను ఎప్పటికప్పుడు కఠినతరం చేస్తున్నాయి. అలాంటి పరిస్థితిలో అమెరికా పాకిస్థాన్ వైపు మద్దతుగా నిలిస్తే అది భారత్‌కు వ్యూహాత్మక నష్టమవుతుంది.
అయితే కొంతమంది విశ్లేషకులు ట్రంప్ వ్యాఖ్యలను వ్యూహాత్మక ఒత్తిడి సాధనంగా చూస్తున్నారు. ఆయన తన రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం రెండు దేశాలను సమతుల్యం చేయాలని ప్రయత్నిస్తున్నారనే అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతోంది. అమెరికా ఎప్పటికీ భారత్‌ను వదిలేసే అవకాశం తక్కువగానే ఉందని వీరు అంటున్నారు. కారణం, భారత్ ప్రపంచంలో వేగంగా ఎదుగుతున్న ఆర్థిక శక్తిగా మాత్రమే కాకుండా, ఆసియా ప్రాంతంలో చైనాకు ఎదురీదగల ఏకైక సమర్థ శక్తిగా గుర్తింపు పొందింది.
ఇక అమెరికా లోపల కూడా ఈ వ్యాఖ్యలు చర్చనీయాంశమయ్యాయి. కొందరు ట్రంప్ విధానాన్ని తాత్కాలిక రాజకీయ లాభాల కోసం తీసుకున్న వైఖరిలా చూస్తే, మరికొందరు దీని వల్ల ఆసియా వ్యూహరచనలో అమెరికా బలహీనమవుతుందని విమర్శిస్తున్నారు. బైడెన్ ప్రభుత్వ కాలంలో భారత్‌తో సంబంధాలు మరింతగా గట్టిపడ్డాయి. క్వాడ్‌ అలయన్స్‌, రక్షణ ఒప్పందాలు, టెక్నాలజీ ట్రాన్స్‌ఫర్‌ వంటి అంశాల్లో భారత్‌కు అమెరికా బలంగా మద్దతు ఇచ్చింది.
భారత్‌లో మాత్రం ట్రంప్ వ్యాఖ్యలపై నిరాశ వ్యక్తమవుతోంది. ఎందుకంటే అమెరికా ఏ విధమైన పాలసీ తీసుకున్నా అది భారత్ విదేశాంగ విధానాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. ప్రత్యేకంగా రక్షణ రంగంలో భారత్ అమెరికాపై ఆధారపడటం పెరుగుతున్న వేళ ఈ విధమైన ప్రకటనలు దౌత్యపరంగా అసౌకర్యం కలిగిస్తాయి.
భవిష్యత్తులో ట్రంప్ మళ్లీ అధికారంలోకి వస్తే ఆయన పాలసీ భారత్-అమెరికా సంబంధాలను ఎంతవరకు దెబ్బతీస్తుందో అనే అనుమానాలు తలెత్తుతున్నాయి. అయితే భారత్ తన దౌత్య బలం, ఆర్థిక శక్తి, అంతర్జాతీయ సంబంధాల ద్వారా ఈ సవాళ్లను ఎదుర్కొనే సామర్థ్యం కలిగి ఉంది.
మొత్తం మీద ట్రంప్ వ్యాఖ్యలు తాత్కాలిక చర్చలకు కారణమైనా, దీర్ఘకాలంలో భారత్అమెరికా సంబంధాలు గట్టిగానే ఉంటాయని చాలా మంది నిపుణులు విశ్వసిస్తున్నారు. పాకిస్థాన్‌తో అమెరికా సంబంధాలు బలపడినా, భారత్ యొక్క వ్యూహాత్మక ప్రాధాన్యం అంతర్జాతీయ వేదికపై తగ్గిపోదు.
Authors
