Andessri Poet జీవితం ఒక అద్భుతమైన ప్రయాణం. అది ఆకలి, అవమానాల నుంచి మొదలై, లక్షలాది గొంతుకల్లో నిలిచిపోయే రాష్ట్ర గీతానికి సృష్టికర్తగా ఎదిగిన మహోన్నత గాథ. సిద్దిపేట జిల్లా మద్దూరు మండలం రేబర్తి ఆయన సొంతూరు. దళిత కుటుంబంలో పుట్టిన Andessri Poet చిన్నతనంలోనే తల్లిదండ్రుల ఆదరణకు దూరమయ్యారు.
పాలబుగ్గల వయసులో బడికి వెళ్లాల్సిన అదృష్టం దక్కక, చిరిగిన బట్టలతో పశువుల కాపరిగా మారి, ఆకలి తీర్చుకోవడానికి అడవిలో దొరికే రేగుపళ్లు, పరికిపళ్లను ఆశ్రయించారు. పదేళ్ల పాటు పశువుల కాపరిగా, ఆ తర్వాత భవన నిర్మాణ కార్మికుడిగా జీవితాన్ని నెట్టుకొచ్చారు. ఆయన జీవితంలో పశువుల వద్ద స్వచ్ఛమైన మంచితనాన్ని చూశారు, అదే సమయంలో మనుషుల్లోని పశుత్వాన్నీ గమనించారు. ఆయన చుట్టూ ఉన్న కష్టాలను, పేదల కన్నీళ్లను, పల్లె బతుకు చిత్రాన్ని తన పాటల రూపంలో అక్షరీకరించారు. అనాథగా, పేదరికంలో మగ్గిన బాల్యం ఆయనకు అలుపెరుగని పోరాటాన్ని నేర్పింది.
బాల్యంలో ఆయనకు పశువుల కాపరిగా పని దొరికింది. ఒక రైతు వద్ద జీతానికి కుదిరి, ఏ పూట కడుపు నిండా బువ్వ దొరకని రోజులు ఎన్నో చూశారు. ప్రకృతి ఒడిలోనే ఆయన ఆనందోద్వేగాలు సాగాయి. కాలికి ముళ్లు గుచ్చుకొని చెట్టు మొదట్లో కూర్చొని ఏడిస్తే, ఆ ప్రకృతి కరిగి కన్నీరైందని ఆయన పలు సందర్భాల్లో గుర్తుచేసుకున్నారు. ఆసువుగా పాట పాడితే, తోటివారు ఎగతాళి చేసినా, పారే సెలయేళ్లు మురిసి గలగల నవ్వేవని Andessri Poet చెప్పారు.
అప్పటిదాకా అందె ఎల్లయ్యగా ఉన్న ఆయన నిజామాబాద్ వెళ్లినప్పుడు శృంగేరీ శంకర మహరాజ్‌ను కలుసుకోవడం ఒక గొప్ప మలుపు. ఆ మహారాజే ఆయన పేరును అందెశ్రీగా మార్చారు. బతుకు పాటలు రాయమని ప్రోత్సహించి, ఛందస్సు నేర్చుకోవడానికి మార్గనిర్దేశం చేశారు. ఆ సమయంలోనే, మంచి గుణమే తన ఆస్తిగా భావించిన ఓ పెద్దాయన ఆయనకు తన కుమార్తె మల్లికను ఇచ్చి వివాహం చేశారు. ఈ సంఘటన, ఎలాంటి ఆధారమూ లేని వ్యక్తికి పెళ్లి కుదరడం ఒక సినీ సన్నివేశానికి తక్కువ కాదనేలా జరిగింది.
1994లో Andessri Poet తీవ్రమైన ఆర్థిక సమస్యలను ఎదుర్కొన్నారు. తాపీ పనికి వెళ్లే ఆయనకు రోజుకు కేవలం 13 రూపాయలు మాత్రమే వచ్చేవి. ఈ పేదరికానికి తోడు, అనారోగ్యంతో ఐదేళ్ల వయసున్న రెండో కుమారుడు మరణించడం ఆయనను కోలుకోలేని బాధకు గురి చేసింది. కనీసం వైద్యం కూడా చేయించలేకపోయానే అనే వేదనతో భార్య, పిల్లలతో కలిసి ఆత్మహత్య చేసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ఆ సమయంలో హోమియో వైద్యుడు రామకృష్ణ చేసిన సాయం, యలమంచలి శేఖర్‌తో పరిచయం ఆయన్ను ఆత్మహత్య ఆలోచనల నుంచి బయటపడేలా చేశాయి. ‘
శోకం నుంచే నా గానం పుట్టింది’ అని గర్వంగా ప్రకటించుకున్న Andessri Poet.. ఈ కష్టాల కడలి నుంచి బయటపడి, తన జీవితాన్ని పాటల స్రవంతిగా మార్చుకున్నారు. 1979లో హైదరాబాద్‌కు మారిన తర్వాత కూడా ఆయన సుదీర్ఘ కాలం పాటు తాపీ మేస్త్రిగానే పనిచేశారు. 1984లో తెలంగాణ అసెంబ్లీ భవన ప్రాంగణంలో జరిగిన ఓ నిర్మాణంలో కూలీగా పనిచేసిన సంగతిని ఆయనే గుర్తుచేసుకున్నారు. ఆ అసెంబ్లీలో ప్రజాప్రతినిధులు కూర్చునే కుర్చీలను కూడా తాను బిగించానని చెప్పారు. చిత్రంగా, తర్వాత రోజుల్లో అదే అసెంబ్లీలో తెలంగాణ రాష్ట్ర గీతాన్ని అందించిన రచయితగా ఆయన చట్టసభ్యుల మన్ననలను పొందడం చరిత్రలో ఒక అద్భుతం.
సినిమా రంగంలోకి Andessri Poet ప్రవేశం కూడా అనుకోకుండా జరిగింది. ఒక ధూంధాం కార్యక్రమంలో ఆయన పాటలు విన్న సినిమా వాళ్లు ఆయనను వెతుక్కుంటూ వెళ్లి పాటలు రాయాల్సిందిగా కోరారు. అనాథల జీవితం కథావస్తువుగా వచ్చిన ‘మార్గదర్శి’ సినిమా కోసం ఆయన తొలిసారిగా పాట రాశారు. ఆ తర్వాత వరుసగా దాదాపు 20 సినిమాలకు గీతాలు అందించారు. మోహన్‌బాబు ‘అధిపతి’ సినిమాలో ‘ఆడ బతుకే పాడు బతుకని ఏడుస్తావెందుకే చెల్లెమ్మా..’, ఆర్. నారాయణమూర్తి ‘వేగు చుక్కలు’ సినిమాలో ‘కొమ్మచెక్కితే బొమ్మరా.. కలసి మొక్కితే అమ్మరా..’ వంటి పాటలు అపారమైన ప్రజాదరణ పొందాయి. ‘ఎర్ర సముద్రం’ సినిమాలో ఉపయోగించిన ‘మాయమైపోతున్నాడమ్మా…’ అనే గీతం తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచింది.
ఈ పాట ఇప్పుడు డిగ్రీ విద్యార్థులకు పాఠ్యాంశంగా బోధించబడుతోంది, ఇది Andessri Poet కవిత్వ స్థాయిని తెలియజేస్తుంది. నిజామాబాద్‌లోని జోగిని వ్యవస్థను కళ్లారా చూసి చలించిపోయి రాసిన ‘ఒడిసే చెమట చుక్కల్లోనా రాలేపొద్దులు ఎన్నమ్మో…’ అనే గేయాన్ని ‘గంగ’ చిత్రంగా మలచగా, అందులో పాటలతో పాటు మాటలు కూడా ఆయనే రాశారు. అదే చిత్రంలోని ‘ఎల్లిపోతున్నావా నా తల్లి’ పాటకు ఆయనకు ఉత్తమ గేయరచయితగా నంది పురస్కారం లభించింది.
Andessri Poet జీవితంలో అత్యంత కీలక ఘట్టం ‘జయజయహే తెలంగాణ’ గీత సృష్టి. 2002 సెప్టెంబరు 30న కామారెడ్డిలో జరిగిన ధూంధాం కార్యక్రమంలో ఈ పాట రాయాలనే ఆలోచన ఆయనకు పుట్టింది. కాకతీయ చరిత్ర, సంస్కృతి వైభవాన్ని వర్ణిస్తూ అంతకుమునుపు తాను రాసిన ‘గలగల గజ్జల బండి చూడు… ఓరుగల్లు చూడు’ అనే పాటే ఈ గీత రచనకు ప్రేరణ అని ఆయన తెలిపారు. తొలిసారిగా ఈ గీతాన్ని సిద్దిపేటలో 2003 మార్చి 2న జరిగిన తెలంగాణ రచయితల వేదిక వార్షికోత్సవంలో
Andessri Poet ఆలపించారు. ఆ క్షణం నుండి, ఆ పాట ఒక ప్రభంజనంలా మారి, ముక్కోటి తెలంగాణ గొంతుకలను ఒక్కటి చేసింది. ఆ తర్వాత, రాష్ట్ర ఉద్యమంలో ఊపిరిగా మారి, చివరికి తెలంగాణ రాష్ట్ర అధికారిక గీతంగా శాశ్వత స్థానాన్ని సంపాదించుకుంది. Andessri Poet అందించిన ఈ గీతం, కేవలం ఒక పాట కాదు; అది తెలంగాణ ప్రజల ఆర్తి, ఆకాంక్ష, పోరాట స్ఫూర్తికి నిలువెత్తు రూపం. ఈ పాట స్కూళ్లలో, ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలలో వినిపిస్తున్నప్పుడు, బడి గడప తొక్కని ఆ కవికి లభించిన అతి గొప్ప గౌరవంగా భావించాలి.
కవితా సంపద విషయంలో Andessri Poet విశ్వం లాంటి వారు. ఆయన రచనలు, కృషికి ఎన్నో అవార్డులు, పురస్కారాలు లభించాయి. కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయం ఆయనను గౌరవ డాక్టరేట్‌తో సత్కరించింది. మైసూరులోని గణపతి సచ్చిదానందస్వామి ఆయన పాటకు మెచ్చి బంగారు కంకణంతో సత్కరించారు. వాషింగ్టన్ డీసీకి చెందిన అకాడమీ ఆఫ్‌ యూనివర్సల్‌ గ్లోబల్‌ పీస్‌ సంస్థ ఆయనకు లోకకవి బిరుదును ప్రదానం చేసి, గౌరవ డాక్టరేట్‌నూ అందించింది.
దాశరథి సాహితీ పురస్కారం, రావూరి భరద్వాజ అవార్డు, సుద్దాల హనుమంతు – జానకమ్మ పురస్కారం వంటి ఎన్నో అవార్డులు Andessri Poet ని వరించాయి చురుగ్గా పాల్గొన్నందుకు గాను, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆయనకు కోటి నగదు, ఇంటి స్థలం వంటి సాయాన్ని అందించింది. ఆయన పేరును పద్మశ్రీ అవార్డుకు కూడా ప్రతిపాదించారు. ఆయన కవిత్వ ధోరణి ఎంత గొప్పదంటే, Andessri Poet తాను ఒక మనిషిని అని ప్రకటించుకున్నారు, మార్క్సిజాన్ని ప్రేమించినా వామపక్షవాదిని కాదని స్పష్టం చేశారు. ఆయన వాగ్దేవిని అమ్మగా కొలుస్తూనే, సమాజంలోని సంప్రదాయవాదాలను ప్రశ్నించారు. చదువుకుంటేనే భాష వస్తుందనేది పొరపాటు అని నమ్మిన ఆయన, అనుభవం నుంచే అసలైన జ్ఞానం వస్తుందని నిరూపించారు. ఆయనది విశ్వమంత విశాలమైన కవిత్వం
తన జీవిత చరమాంకంలో కూడా Andessri Poet ఎన్నో కలలు కన్నారు. ‘నదీ కావ్యం’ పేరుతో దేశవిదేశాల్లో పది నదుల పుట్టుక, ప్రవాహం, సంగమం గురించి అధ్యయనం చేసి, వాటి విశేషాలను అక్షరీకరించాలని సంకల్పించారు. తన ఆత్మకథను కూడా రాయాలనే ప్రయత్నంలో ఉన్నారు. బుద్ధుని జీవితంపై ‘స్వర్ణహంస’తో పాటు మరికొన్ని పుస్తకాలు తేవాలన్న ఆలోచనలో ఉన్నారు.
ఇంతలోనే, సోమవారం ఉదయం ఇంట్లోనే కుప్పకూలి, అకస్మాత్తుగా ఆయన అందరినీ వదిలి మరలిరాని లోకాలకు తరలిపోయారు. ఆయన మరణవార్త వినగానే, లక్షలాదిమంది అభిమానులు, నేతలు, ప్రజలు కన్నీరు పెట్టుకున్నారు. ఒకప్పుడు పశువుల కాపరిగా ఉండి, కష్టాలెన్నో అనుభవించి, చివరికి తన కోసం లక్షలాదిమంది కన్నీళ్లు పెట్టే స్థాయికి చేరిన Andessri Poet జీవితం ఒక ప్రేరణాత్మక గాథ. ఆయన భౌతికంగా మన మధ్య లేకపోయినా, ఆయన సృష్టించిన పాటలు, ఆయన వారసత్వం తెలంగాణ రాష్ట్రం ఉన్నంత వరకు శాశ్వతంగా నిలిచి ఉంటాయి. ఆయన నివాళిగా, ఆయన స్ఫూర్తిని, పోరాట పటిమను మనం ఎల్లప్పుడూ గుర్తుంచుకోవాలి. ఈ కవిత్వ శిఖరం మనందరికీ ఆదర్శం.
Author
